Η πρόβλεψη μελλοντικών εξελίξεων είναι ένα πολύπλοκο πεδίο, αλλά απαραίτητο κυρίως στην οικονομία και την άσκηση πολιτικής. Τα λάθη όμως είναι μέσα στο πρόγραμμα, γιατί το ίδιο το μέλλον δεν μπορεί να προβλευτεί.
Τι φέρνει το μέλλον; Είτε πρόκειται για καιρικές συνθήκες, για τιμές στα χρηματιστήρια ή για προοπτικές ανάπτυξης, η ματιά στα μελλούμενα δεν αφορά μόνο σε ανθρώπινα πεπρωμένα, αλλά πολύ συχνά και σε χρήματα. Οικονομολόγοι, επιχειρηματίες, τράπεζες ή απλά πολιτικοί θα ήθελαν πολύ να γνωρίζουν πως θα εξελιχθεί η οικονομία για να μπορούν να ρυθμίζουν ανάλογα τις κινήσεις τους.
Απρόβλεπτα συμβάντα
Προγνωστικά για τη γερμανική οικονομία από τα πέντα ηγετικά οικονομικά ινστιτούτα
Ωστόσο, το να κάνει κάποιος προβλέψεις ιδιαίτερα για το μέλλον είναι πολύπλοκη διαδικασία. «Επιχειρηματίες και μάνατζερ πρέπει να παίρνουν καθημερινά αποφάσεις για το μέλλον, στηρίζονται στις προγνώσεις και τις χρειάζονται» υποστηρίζει ο Γεργκ Κρέμερ, επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank. Διαθέσιμα στοιχεία υπάρχουν, όπως και ικανή εμπειρία, παρόλα αυτά όσοι κάνουν προβλέψεις, μπορεί και να αποτύχουν. «Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτά τα λάθη» σημειώνει. «Υπάρχουν προγνωστικά που βασίζονται σε υποθέσεις, όπως πχ. στη τιμή του πετρελαίου ή στην ισοτιμία ευρώ-δολαρίου, που αποδεικνύονται τελικά ως λανθασμένα. Συμβαίνουν επίσης πολιτικές κρίσεις που τινάζουν στον αέρα τα προγνωστικά» επισημαίνει ο Κράμερ. «Όπως όλα τα προγνωστικά έτσι και η ματιά στα οικονομικά μελλούμενα μπορεί να είναι λανθασμένη, αλλά βοηθάει στη μείωση της ανασφάλειας».
Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα με τις προβλέψεις για την οικονομική ανάπτυξη στη Γερμανία το 2017. Η γερμανική κυβέρνηση περιμένει ποσοστό αύξησης του 1,4%, οι λεγόμενοι σοφοί της γερμανικής οικονομίας 1,3%, το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας του Αμβούργου 1,1%, το γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών 1,2% και το Ινστιτούτου IFO του Μονάχου 1,5%. Δεν μπορούν να έχουν όλοι δίκαιο.
Ο παράγων χρόνος
Ο παράγων χρόνος
Σημασία έχει ότι όσο πιο μικρό είναι το διάστημα, στο οποίο αφορά η πρόγνωση, τόσο περισσότερες πιθανότητες είναι να πέσει μέσα. «Για να προβλέψουμε το ΑΕΠ του Δεκεμβρίου, πρέπει να αξιολογήσουμε όλο το τετράμηνο. Κατά μέσο όρο η πιθανότητα λάθους του IFO γι' αυτό το διάστημα είναι μικρότερη από 0,1%», υπογραμμίζει ο καθηγητής Τίμο Βολμερχόιζερ, ειδικός σε θέματα οικονομικής πρόγνωσης. «Όσο περισσότερο επεκτείνεται μέσα στο χρόνο η πρόβλεψη, τόσο πιο συχνά μπορούν να συμβούν απρόβλεπτα γεγονότα». Η περσινή χρονιά ήταν πλούσια σε τέτοια γεγονότα. Από το Brexit μέχρι την ήττα της Κλίντον στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. «Όταν βγήκαν τα πρώτα προγνωστικά, τέλος του 2015 για το 2017, δεν συμπεριλαμβάνονταν οι επιπτώσεις του Brexit και της εκλογής Τραμπ, διότι κανείς δεν περίμενε αυτήν την τροπή», σημειώνει ο Βολμερχόιζερ και προσθέτει ότι τα τελευταία προγνωστικά επαναξιολογήθηκαν στη βάση των νέων δεδομένων.
Οι χρήστες προγνωστικών στην οικονομία γνωρίζουν αυτές τις αδυναμίες. «Ότι γίνονται λάθη είναι σε όλους γνωστό και δεν αποτελεί πρόβλημα» προσθέτει. «Θα υπάρχουν πάντα μελλοντικά γεγονότα που θα μας αιφνιδιάζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο». Την ίδια άποψη συμμερίζεται και ο Κρέμερ. «Στόχος παραμένει πάντα η πιο σωστή πρόγνωση του μέλλοντος, αλλά ένας επαγγελματίας χρήστης ξέρει την πιθανότητα του αναπόφευκτου λάθους». Αλλά και τα διορθωμένα προγνωστικά έχουν μεγάλη αξία υπό την έννοια ότι τελικά έρχονται τα πράγματα καλύτερα ή χειρότερα από όσο αναμένονταν. «Οι αλλαγές και τα λάθη κρύβουν ένα σωρό πληροφορίες».
DPA/Ζεμπάστιαν Ράμπε/Ειρήνη Αναστασοπούλου
