Περίβλεπτος και Αρχιμανδρειό γιορτάζουν σήμερα στα Γιάννινα

 Δυο ιστορικές εκκλησίες των Ιωαννίνων, γιορτάζουν σήμερα, συγκεντρώνοντας απο χθες μεγάλους αριθμούς πιστών που σπεύδουν να προσκυνήσουν την Εικόνα της Μεγαλόχαρης.

Η εκκλησία της Περιβλέπτου, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου είναι κτισμένη σε χαμηλό λόφο στη νότια είσοδο της πόλης. Αρχικά υπήρξε καθολικό μονής, την οποία ίδρυσε ο Επιφάνιος Ηγούμενος το 1647.

Ο Επιφάνιος Ηγούμενος (1568-1648) γεννήθηκε στα Γιάννινα, αλλά έζησε κυρίως στη Βενετία, όπου διατηρούσε μαζί με τον αδελφό του εμπορική επιχείρηση. Παρόλο που ήταν ολιγογράμματος μερίμνησε για την έκδοση βιβλίων με δικά του έξοδα. Μέσα στα Γιάννινα εκτός από την Περίβλεπτο ίδρυσε και την Επιφάνειο Σχολή. Από επιγραφή, δίπλα στη νότια θύρα της κοιμητητριακής σήμερα, εκκλησίας της Περιβλέπτου πληροφορούμαστε ότι εδώ δίδαξε ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, στις 4 Αυγούστου του 1770. Ο ναός της Περιβλέπτου, έχει κτισθεί στον τύπο της τρίκλιτης θολωτής βασιλικής. Το κεντρικό κλίτος καλύπτεται με τρούλους, ενώ τα πλάγια με χαμηλωμένους τρούλους (φουρνικά). Οι τοιχογραφίες της αψίδας του ιερού έγιναν το 1842 από τους Γιαννιώτες ζωγράφους Θεοδόσιο και τον γιό του Κωνσταντίνο, όπως αναγράφεται στο διακοσμητικό ελλειψοειδές διάχωρο που εικονίζεται στη βάση της κόγχης, κάτω από την παράσταση του Μεγάλου Αρχιερέα.

Ο ναός του Αρχιμανδρειού, αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου υπήρξε το καθολικό της μονής Αρχιμανδρείου ή Αρχιμανδρίτου ή Κυράς Χιμαντριώτισσας. Το όνομά της πρέπει πιθανόν να συνδεθεί με το προβάδισμα που είχε μεταξύ των άλλων μονών των Ιωαννίνων, καθώς σε αυτήν διέμενε ο αρχιμανδρίτης ηγούμενος.

Κατά άλλη εκδοχή το όνομα Αρχιμανδρειό προέρχεται από το όνομα του ιδρυτή της. Η μονή αναφέρεται για πρώτη φορά στις πηγές το 1383, με αφορμή τη μετάβαση του ηγουμένου της Γαβριήλ στην Κωνσταντινούπολη, όπου συναντήθηκε με τον αυτοκράτορα Μανουήλ Β’ Παλαιολόγο. Μετά την επιστροφή του ο Γαβριήλ έγινε μητροπολίτης Ιωαννίνων.

Από τα τέλη του 15ου αιώνα στο Αρχιμανδρειό είναι γυναικεία μονή, οι μοναχές της οποίας, φημίζονταν για τις επιδόσεις τους στην υφαντική και την κατεργασία μεταξωτών και λινών υφασμάτων. Στη σημερινή του μορφή ο ναός είναι μια μεγάλων διαστάσεων τρίκλιτη θολωτή βασιλική, με τρεις αψίδες ανατολικά και νάρθηκα στα δυτικά. Από τις τοιχογραφίες που κοσμούσαν το εσωτερικό διατηρούνται εκείνες του ιερού, που έγιναν από τον Ελευθέριο Μπουλογιάννη το 1885, καθώς επίσης και οι παραστάσεις που αποδίδονται στα στηθαία του βόρειου υπερώου, έργα των τελευταίων δεκαετιών του 19ου αιώνα. Η τοιχογράφηση του κυρίως ναού έγινε το 1986. Το ναΰδριο του Αγίου Φανουρίου, που βρίσκεται στον περίβολο του Αρχιμανδρειού κτίσθηκε το 1956. Σε μικρή απόσταση νοτιοανατολικά από το ναό του Αρχιμανδρειού υψώνεται μνημειακό πυργοειδές καμπαναριό, το οποίο κτίσθηκε το 1915.