Η δολοφονία του σλοβάκου δημοσιογράφου Γιαν Κούτσιακ φαίνεται να αλλάζει τη Σλοβακία. Οι διαμαρτυρίες κατά της διαφθοράς και μαφιόζικων εγκληματικών δικτύων έριξαν την κυβέρνηση, αλλά οι άνθρωποι παραμένουν φοβισμένοι.
Ο σλοβάκος αγρότης Γιουράι Μπέρες και ο γιος του που μένουν στην πόλη Μιχαλόβτσε φοβόντουσαν αρχικά να μιλήσουν στην DW. Μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιαν Κούτσιακ και της αρραβωνιαστικιάς του, το κλίμα στη χώρα είναι διαφορετικό. Ο Μπέρες κατευθύνεται με το αυτοκίνητό του προς εκτάσεις καλλιέργειας σιταριού σε απόσταση περίπου 10 χλμ. από τα σύνορα με την Ουκρανία. Τα χωράφια είναι μεγάλα και επίπεδα –ιδανικά για τους αγρότες.
Ο Γιουράι Μπέρες καλλιεργούσε εκεί σχεδόν τρεις δεκαετίες περίπου 1.000 εκτάρια γης, χτίζοντας σιγά σιγά την αγροτική του επιχείρηση, όπου αφιέρωσε όλη του τη ζωή. Οι εκτάσεις αυτές βρίσκονται υπό κρατική ιδιοκτησία. Αγρότες όπως ο Μπέρες έχουν υπογράψει με το κράτος μακροχρόνια συμβόλαια μίσθωσης, τα οποία κανείς δεν είχε αμφισβητήσει μέχρι πρότινος. Αυτό άλλαξε πριν από δύο χρόνια. Τότε ένας πρώην αστυνομικός παρουσιάστηκε συνοδεία ανδρών από μια ιδιωτική εταιρεία ασφάλειας ενημερώνοντας τον Γιουράι Μπέρες ότι τα χωράφια έχουν περάσει στα δικά του χέρια. Ο 58χρονος αγρότης ξυλοκοπήθηκε και προκλήθηκαν ζημιές στα αγροτικά του μηχανήματα. Ο Μπέρες κατέληξε βαριά τραυματισμένος στο νοσοκομείο. Ο γιος του κατάφερε να τραβήξει φωτογραφίες από την ώρα του ξυλοδαρμού. Εν συνεχεία τις εκτύπωσε και τις έχει πάντα μαζί του σε ένα ντοσιέ, δείχνοντας σε όλους την ομάδα των βίαιων τραμπούκων με τα πιστόλια τους. «Δεν είχαμε καμία τύχη απέναντί τους», σχολιάζει ο Μπέρες, προσθέτοντας ότι οι εισβολείς μάζεψαν και πούλησαν όλη τη σοδειά από τα χωράφια του. Και η αστυνομία; «Ήρθε, σημείωσε όλα τα ονόματα και αποχώρησε», λέει κοφτά ο Μπέρες, τονίζοντας ότι από τότε καμία υπηρεσία δεν έχει αντιδράσει στις καταγγελίες του. Το ακραίο αυτό περιστατικό φαίνεται να έχει κλονίσει κάθε εμπιστοσύνη του αγρότη προς τις αρχές και τα θεσμικά όργανα της Σλοβακίας.
Κομπίνες με τη γη
Ο γιος του Γιουράι Μπέρες τράβηξε φωτογραφίες κατά τον ξυλοδαρμό του πατέρα του
Μερικά χιλιόμετρα πιο πέρα, ακριβώς δίπλα στο σύνορα Σλοβακίας – Ουκρανίας, ο Γιουράι Μπέρες έχει τοποθετήσει όλα του τα αγροτικά μηχανήματα σε ένα περιφραγμένο οικόπεδο που φυλάσσεται από σκυλιά. «Χωρίς τα σκυλιά θα μου τα είχαν καταστρέψει όλα προ πολλού». Από τις εκτάσεις που είχε μισθώσει κάποτε, του έχουν απομείνει σήμερα μόλις 140 εκτάρια, τα οποία διαχειρίζεται πλέον ο γιος του.
Ο Μπέρες καταγγέλλει ότι η συμμορία που του άρπαξε τη γη, το έκανε για να καρπωθεί τις επιδοτήσεις της ΕΕ. Για κάθε εκτάριο γης καταβάλλονται ετησίως περί τα 240 ευρώ. Σύμφωνα με τον σλοβάκο αγρότη, η συγκεκριμένη συμμορία του πρώην αστυνομικού έχει αρπάξει μεγάλες εκτάσεις γης στη Σλοβακία, αποκομίζοντας κάθε χρόνο επιδοτήσεις εκατομμυρίων ευρώ. Τα χωράφια καλλιεργούνται μόνο φαινομενικά και σε μικρό βαθμό. Κατά κανόνα μένουν χέρσα. Ο Γιουράι Μπέρες αναφέρει ότι ξέρει προσωπικά άλλους 30 αγρότες από την περιοχή που αναγκάστηκαν να παραδώσουν τη μισθωμένη γη τους εξαιτίας βίας και εκβιασμών. Ωστόσο, φοβούνται να το καταγγείλουν δημοσίως, υπογραμμίζει ο σλοβάκος αγρότης.
Αποπροσανατολισμός τα περί ιταλικής μαφίας;
Ο Γιουράι Μπέρες θεωρεί αβάσιμα τα σενάρια περί ιταλικής μαφίας
Ο Γιουράι Μπέρες δεν φοβάται να αναφέρει συγκεκριμένα ονόματα. Σύμφωνα με δικές του πληροφορίες, εκτός από τον πρώην αστυνομικό, πίσω από αυτά τα εγκληματικά δίκτυα κρύβονται πολιτικοί που έχουν επιρροή στην αστυνομία, στις αρμόδιες υπηρεσίες, ακόμη και στην υπηρεσία που διαχειρίζεται τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις στη Μπρατισλάβα. Ο Μπέρες σχολιάζει ότι το κόμμα Σμερ του παραιτηθέντος πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο «έχει καλύψει όλη τη χώρα με ερυσίβη (επικίνδυνος για τις καλλιέργειες μήκυτας)».
Κατά τη γνώμη του τα όσα ακούστηκαν για πιθανή εμπλοκή της ιταλικής μαφίας στη δολοφονία του δημοσιογράφου αλλά και στην υπεξαίρεση ευρωπαϊκών επιδοτήσεων, είναι αβάσιμα. «Η ιταλική μαφία; Όχι, εδώ έχουμε να κάνουμε με τη μαφία της Σλοβακίας», λέει πεπεισμένος. Όπως εκτιμά, το σενάριο εμπλοκής της ιταλικής μαφίας χρησιμοποιείται ώστε να μην στραφεί η προσοχή στους πραγματικούς υπαίτιους.
Καρλ Χάρενμπροκ / Άρης Καλτιριμτζής
