Νέες αρμοδιότητες σε Περιφέρειες και Δήμους, αλλά και νέος τρόπος εκλογής δημοτικών και περιφερειακών Αρχών, φέρνει ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης, τους βασικούς άξονες του οποίου, παρουσίασε ο υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος μιλώντας στο 10ο Τακτικό Συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝΠΕ), που διεξάγεται στην Αλεξανδρούπολη.
Ο σχεδιασμός, όπως επισήμανε ο κ. Λιβάνιος, προβλέπει ότι η Ειδική Επιτροπή για τη σύνταξη του σχεδίου Κώδικα Αυτοδιοίκησης -συστάθηκε από το υπουργείο Εσωτερικών και συμμετέχουν σε αυτή στελέχη του υπουργείου, εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης, των δικαστικών αρχών, πανεπιστημιακών, της ΕΝΠΕ, της ΚΕΔΕ κ.α.- θα έχει καταλήξει στο τελικό κείμενο σε πέντε μήνες από σήμερα.
Τι θα περιλαμβάνει ο Κώδικας Αυτοδιοίκησης
Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο του Κώδικα Αυτοδιοίκησης ο υπουργός ανέφερε ότι «για την περιφερειακή αυτοδιοίκηση περιλαμβάνει κάτι προφανές». «Οι περιφέρειες δεν έχουν αυτή τη στιγμή Κώδικα, δεν έχουν πουθενά κωδικοποιημένες διατάξεις. Ο πυρήνας των διατάξεων είναι στον Καλλικράτη στον νόμο 3852, ισχύει εν μέρει ο κώδικας νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων, ισχύουν και πάρα πολλά νομοθετήματα που έχουν γίνει από το 2000 μέχρι σήμερα και ισχύει και όλο το πλαίσιο της οικονομικής διαχείρισης που έρχεται κληρονομιά από τότε που οι νομαρχίες ήταν μη αιρετές», εξήγησε, προσθέτοντας ότι με τον νέο Κώδικα «έχουμε την ευκαιρία και για τους δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης ταυτόχρονα, να ανοίξουμε όλα τα θέματα, από το ποιες είναι οι περιφέρειες και ποιοι είναι οι δήμοι -που δε θα αλλάξουν-, πώς εκλέγονται οι περιφερειακές αρχές, πώς είναι η διακυβέρνηση, το μεγάλο κομμάτι των αρμοδιοτήτων -εκεί έχει να γίνει πάρα πολύ δουλειά, το κομμάτι της εποπτείας των πράξεων, πώς αυτή θα γίνεται και αποτελεσματικά αλλά και γρήγορα ταυτόχρονα, το κομμάτι της οικονομικής διαχείρισης, το κομμάτι των περιφερειακών ταμείων ανάπτυξης».
Ειδικά σε ό,τι αφορά περιφερειακά ταμεία ανάπτυξης ο κ. Λιβάνιος επισήμανε ότι στόχος είναι στο νέο νομοθετικό πλαίσιο να ενσωματωθούν προτάσεις που θα βοηθήσουν στην αύξηση της απορροφητικότητάς τους. «Δεν έχουμε τη δυνατότητα να χάνουμε πόρους ως χώρα, πολύ δε περισσότερο και ευρωπαϊκούς πόρους. Άρα λοιπόν, η απορροφητικότητα πρέπει είναι στην πρώτη γραμμή της στοχοθεσίας που έχουμε», υπογράμμισε.
Αναλύοντας τη φιλοσοφία της μεταρρύθμισης ο υπουργός Εσωτερικών αναφέρθηκε στα ζητούμενα πάνω στα οποία θα στηριχθούν οι διατάξεις του νέου κώδικα και τα οποία -μεταξύ άλλων- είναι «πώς θα συνδυάσουμε την ταχύτητα με τη διασφάλιση και της διαφάνειας αλλά και της διαχείρισης του δημόσιου χρήματος, πώς θα πάμε σε ένα νέο σύγχρονο πλαίσιο νομιμότητας των πράξεων των Περιφερειών, φεύγοντας από αυτό που ισχύει σήμερα και πηγαίνοντας σε αυτοτελείς υπηρεσίες εποπτείας νομιμότητας πράξεων [...] Πώς θα προΐσταται σε αυτές ένας Ανεξάρτητος επιστήμονας με τα απαραίτητα προσόντα, ο οποίος επιλέγεται από το ΑΣΕΠ ώστε να φύγουν από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, πώς θα διασφαλίσουμε την ταχύτητα στον έλεγχο νομιμότητας ώστε να μην σέρνονται για 5, 6 και 7 μήνες πράξεις και να κωλύονται να ξεκινήσουν έργα, να εκτελεστούν αποφάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου, πώς θα αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες με ένα σύγχρονο πληροφοριακό σύστημα ώστε να υποβάλλονται ηλεκτρονικά αυτά που πρέπει να μπουν για έλεγχο νομιμότητας και εν τέλει να ελεγχθούν και ακόμα πιο γρήγορα»
Περαιτέρω ο κ. Λιβάνιος αναφέρθηκε στο θέμα του πειθαρχικού των αιρετών, το οποίο, όπως είπε, πρέπει να εκσυγχρονιστεί. «Έχουμε διαπιστώσει σοβαρά προβλήματα που έχουν υπάρξει. Η αυτοδίκαιη αργία δεν πρέπει να επιβάλλεται. Η πρόταση είναι είναι να γίνεται εξειδικευμένη κρίση από κάποιο δικαστικό συμβούλιο και όχι να υπάρχει αυτοτελής θέση σε αργία, ακόμα και πολλές φορές καταστρατηγώντας το τεκμήριο αθωότητας. Πρέπει να βρούμε τρόπο να συγχρονίζονται οι έλεγχοι από το κεντρικό κράτος που γίνονται στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης», σημείωσε.
Επισήμανε ακόμη την ανάγκη η διαφορετικότητα των περιφερειών να εμφανίζεται και μέσα στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις Περιφέρειες, ανάλογα με τις ανάγκες που γεννούν τα χαρακτηριστικά κάθε περιφέρειας, τα οποία σχετίζονται π.χ. με την πολυνησιωτικότητα, τον αγροτικό πληθυσμό, μεγάλα αστικά κέντρα κ.λπ.
Νέες αρμοδιότητες σε Περιφέρειες και Δήμους
Σε ό,τι αφορά το θέμα των αρμοδιοτήτων σημείωσε ότι «αυτό που μπορεί να δούμε είναι πράγματα περιφερειακού επιπέδου τα οποία πρέπει να πάνε στις περιφέρειες και αντίστοιχα ό,τι είναι τοπικού επιπέδου στους Δήμους με ενεργή συμμετοχή και με δεύτερο κριτήριο ποια από τα επίπεδα διοίκησης μπορούν να ασκήσουν προς όφελος των πολιτών καλύτερα την αρμοδιότητα», διευκρινίζοντας ότι «όποια αρμοδιότητα μετακινηθεί θα έχει ένα εξειδικευμένο επιχειρησιακό σχέδιο που θα μεταφέρει και τους πόρους και το προσωπικό και το λοιπό εξοπλισμό που ενδεχομένως χρειάζεται για να ασκηθεί η αρμοδιότητα».
Σημείωσε ακόμη ότι «πρέπει να δούμε στο λεκανοπέδιο της Αθήνας και στο πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης ορισμένα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την μητροπολιτική ενότητα αυτών των δύο περιοχών, διότι πρέπει να υπάρχει μια συνέχεια σε ορισμένα πράγματα, τα οποία είναι υπερτοπικού χαρακτήρα εντός των μητροπολιτικών συγκροτημάτων της χώρας».
«Έχουμε μπροστά μας μια χρυσή ευκαιρία, αξιοποιώντας την εμπειρία των τελευταίων ετών όλων σας να λύσουμε προβλήματα και δυσκολίες που υπάρχουν με μία ενιαία φιλοσοφία και κλείνοντας ζητήματα αρμοδιοτήτων, από το ποιος καθαρίζει τα φρεάτια, ποιοι δρόμοι ανήκουν στους δήμους και ποιοι ανήκουν στις Περιφέρειες, ποιοι είναι υπεύθυνοι για τον καθαρισμό των ρεμάτων και ποιοι κάνουν το κάθε τι που σε αυτό που λέγεται ελληνικό κράτος. Γιατί αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα και να ξέρει αυτός που έχει την αρμοδιότητα τι πρέπει να την κάνει και κυρίως να έχει και την ευθύνη και τους πόρους για να το υλοποιήσει. Διότι αν είναι ομιχλώδες τοπίο δεν βοηθάει καθόλου. Άρα λοιπόν, στοχεύουμε σε μία ισχυρή αυτοδιοίκηση», υπογράμμισε ο υπουργός.
Ο νέος τρόπος εκλογής δημοτικών και περιφερειακών Αρχών
Ο υπουργός Εσωτερικών αναφέρθηκε και στην πρόταση που αφορά τον νέο τρόπο εκλογής των δημοτικών και περιφερειακών αρχών, επισημαίνοντας ότι «είναι ένας διάλογος που γίνεται ελεύθερα και με ανοιχτά πεδία, συζητιούνται όλα τα θέματα και προκειμένου να μην υπάρχει αιφνιδιασμός, τίθενται τα θέματα εγκαίρως, σε μια επιτροπή που μετέχουν, πλην των αιρετών εκπροσώπων και ειδικοί επιστήμονες».
«Η κυβέρνηση έκανε εγκαίρως τις προτάσεις της, έχοντας διαπιστώσει δύο πράγματα. Πρώτον, ότι το σύστημα των δύο γύρων χρειάζεται μάλλον μία αλλαγή, γιατί η αποχή που σημειώθηκε στον δεύτερο γύρο, π.χ. και των περιφερειακών εκλογών, ήταν πολύ μεγάλη [...] και το δεύτερο είναι ότι οι παθογένειες είναι γνωστές, τις οποίες όλοι τις ξέρουμε, αλλά σχεδόν ποτέ δεν αναφέρονται. Και γι αυτό προτείναμε ένα σύστημα εκλογής σε έναν γύρο με τη δυνατότητα επιλογής στο κάτω μέρος του ψηφοδελτίου και δεύτερου συνδυασμού», σημείωσε ο κ. Λιβάνιος, διευκρινίζοντας ότι το σύστημα που προτείνεται θα συζητηθεί στην Ειδική Επιτροπή τις επόμενες ημέρες, αναλυτικά και με παραδείγματα.
«Είναι πολύ ευνοϊκό ότι υπάρχουν και τέσσερα χρόνια μέχρι τις αυτοδιοικητικές εκλογές, οπότε μπορεί πολύ εύκολα να γίνει η οποιαδήποτε συζήτηση εγκαίρως και χωρίς να αλλάζουν για παράδειγμα εκλογικοί νόμοι την παραμονή των εκλογών», πρόσθεσε.
