Ο Γκύντερ Γκρας άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 87 ετών. Ο γερμανός νομπελίστας υπήρξε πάντοτε σκεπτόμενος πολίτης, πολιτικά δραστήριος, αλλά πάνω από όλα ένας μεγάλος συγγραφέας.
Η ζωή του ξεκίνησε στις 16 Οκτωβρίου 1927. Μια ζωή γεμάτη σκαμπανεβάσματα, μεγάλες στιγμές και απορρίψεις. Οι καθολικοί γονείς του διατηρούσαν στο Ντάντσιχ ένα κατάστημα με εδώδιμα αποικιακά προϊόντα. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε σε ένα μικρό διαμέρισμα «μεταξύ Αγίου Πνεύματος και Χίτλερ», όπως γράφει ο βιογράφος του, Μίχαελ Γιργκς. Όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν μόλις 17 ετών.
Η αρχή μιας μεγάλης καριέρας
Το 1999 του απονεμήθηκε το Νομπέλ Λογοτεχνίας για το συνολικό του έργο
Σε νεαρή ηλικία ακόμη εκδήλωσε το ενδιαφέρον του για τις τέχνες. Σπούδασε γλυπτική και γραφιστική, έπαιζε σε συγκρότημα τζαζ μουσικής, ταξίδευε τακτικά, ώσπου το 1956 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι μαζί με την πρώτη του σύζυγο. Εκεί ξεκίνησε τη συγγραφική του καριέρα και το 1959 εξέδωσε το μυθιστόρημά του «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο». Ένα έργο που τάραξε τα νερά της συντηρητικής Γερμανίας, γνώρισε παγκόσμια επιτυχία, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και έγινε ταινία. 40 ολόκληρα χρόνια αργότερα τιμήθηκε για το συνολικό του έργο με το Νομπέλ Λογοτεχνίας. Τα μυθιστορήματα αλλά και τα ποιήματά του πραγματεύονται πολιτικά ζητήματα και κοινωνικές ανατροπές.
Ο Γκύντερ Γκρας παρέμεινε δημιουργικός και πολυτάλαντος μέχρι το τέλος. Το 2012 στην 64η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης, σε ηλικία 85 ετών, παρουσίασε την ποιητική του συλλογή με τίτλο «Τα εφήμερα». Πρόκειται για μια σειρά προσωπικών αλλά και πολιτικών ποιημάτων. Ανάμεσα στα δεύτερα συγκαταλέγεται και το ποίημα «Η ντροπή της Ευρώπης», που πρωτοδημοσιεύθηκε το Μάιο της ίδιας χρονιάς προκαλώντας αίσθηση. Σε αυτό ο Γκρας στηλιτεύει την ευρωπαϊκή πολιτική έναντι της Αθήνας και υπενθυμίζει το τεράστιο πνευματικό χρέος της Ευρώπης στην Ελλάδα. Συγγραφέας, ποιητής, γραφίστας, γλύπτης: αυτές είναι μόνο μερικές από τις πολλές ιδιότητές του. Ορισμένες φορές εικονογραφούσε και ο ίδιος τα βιβλία του.
Πολιτική και ηθική
Σκηνή από την ταινία «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο»
Συχνά έστρεφε τα φώτα της δημοσιότητας πάνω του και λόγω της πολιτικής του δραστηριότητας. Για πολλά χρόνια θεωρούνταν στη Γερμανία ένα είδος «ηθικής αυθεντίας». Η αποκάλυψη της συμμετοχής του σε ηλικία 17 χρονών στα SS προκάλεσε έντονες αντιδράσεις εντός και εκτός των γερμανικών συνόρων. Ξαφνικά αυτός που υποστήριζε ότι η Γερμανία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με το «γάντι» λόγω του εθνοσοσιαλιστικού της παρελθόντος, θεωρήθηκε υποκριτής.
Τον Απρίλιο του 2012 ακολούθησε ένα δεύτερο σκάνδαλο. Ο Γκρας δημοσίευσε ένα κείμενο με τίτλο «Αυτό που πρέπει να ειπωθεί», στο οποίο ασκούσε κριτική στην πολιτική του Ισραήλ. Προειδοποίησε για ισραηλινή πυρηνική επίθεση εναντίον του Ιράν και χαρακτήρισε το Ισραήλ, το πυρηνικό του οπλοστάσιο και την πολιτική του στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη κίνδυνο για την παγκόσμια ειρήνη. Η κυβέρνηση του Ισραήλ τον συμπεριέλαβε στη λίστα των ανεπιθύμητων προσώπων ενώ του επέρριψαν κατηγορίες και για αντισημιτισμό.
Ο άνθρωπος Γκύντερ Γκρας
Ο Γκύντερ Γκρας έδωσε το «παρών» στην Έκθεση Βιβλίου της Λειψίας τον προηγούμενο Μάρτιο
Παρ’ όλα αυτά ο Γκύντερ Γκρας παρέμεινε πρότυπο για πολλούς νεότερους συναδέλφους του. Αυτοί που τον γνώρισαν προσωπικά τον χαρακτηρίζουν ευαίσθητο άνθρωπο με χιούμορ, που αγαπάει τη τζαζ μουσική. Οι φίλοι του γνωρίζουν επίσης ότι λάτρευε τη μαγειρική, το καλό κόκκινο κρασί και το τσιγάρο, το οποίο αρνιόταν να κόψει παρά την προχωρημένη του ηλικία. Σήμερα, σε ηλικία 87 ετών, ο μεγάλος γερμανός συγγραφέας έφυγε από τη ζωή στο Λύμπεκ της Γερμανίας.
Cornelia Rabitz
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΚΥΝΤΕΡ ΓΚΡΑΣ
Για την Ελλάδα και τους Έλληνες το έργο του Γκίντερ Γκρας συνιστά πραγματική πνευματική παρακαταθήκη, αναφέρει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος για το θάνατο του βραβευμένου, με Νόμπελ Λογοτεχνίας, Γερμανού συγγραφέα.
Ο Γκίντερ Γκρας χάραξε στην σύγχρονη παγκόσμια –και ιδίως ευρωπαϊκή- λογοτεχνία ανεξίτηλα σύμβολα Ανθρωπισμού και Δικαιοσύνης, τονίζει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και προσθέτει: «Κι αυτό το βιώσαμε στον Τόπο μας εντελώς πρόσφατα, μεσ’ από απτά δείγματα ανυπόκριτου και ανιδιοτελούς Φιλελληνισμού, σε κρίσιμες για το Λαό μας στιγμές».
Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ
«Η απώλεια του Γκύντερ Γκρας αφορά κάθε πολίτη της Ευρώπης. Σήμερα χάσαμε ένα από τα σημεία αναφοράς του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Και η Ελλάδα έχασε έναν πολύτιμο φίλο που δε δίστασε να σταθεί δίπλα στον ελληνικό λαό στις δύσκολες στιγμές της οικονομικής κρίσης, όταν τα στερεότυπά εναντίον της Ελλάδας βρίσκονταν στο απόγειό τους» δήλωσε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας για την απώλεια του νομπελίστα συγγραφέα και ποιητή, Γκύντερ Γκρας.
Ο πρωθυπουργός στην δήλωσή του υπογράμμισε ότι «ο Γκύντερ Γκρας, δεν υπήρξε μόνο ο νομπελίστας βιρτουόζος του λόγου, αλλά και ο μαχητικός διανοούμενος της δημοκρατικής και κοινωνικής στράτευσης» και επισήμανε ότι «το "τενεκεδένιο ταμπούρλο" του είναι ανεξίτηλο ορόσημο της ευρωπαϊκής πολιτικής και αντιφασιστικής λογοτεχνίας».
«Στους δικούς του ανθρώπους, σε όλους και όλες που τον αγάπησαν, εκφράζω την ειλικρινή και βαθιά μου θλίψη» κατέληξε στην δήλωσή του ο πρωθυπουργός.
