Η τελευταία τρομοκρατική επίθεση στην Τουρκία επανέφερε στο προσκήνιο τη συζήτηση τόσο για την τακτική του Ισλαμικού Κράτους όσο και για τον τρόπο που αντιμετωπίζει την τρομοκρατική οργάνωση η Άγκυρα.
Γεγονός είναι ότι κατά τη διάρκεια του εμφυλίου στη γειτονική Συρία, η Τουρκία κλήθηκε συχνά να συγκεράσει αντικρουόμενα συμφέροντα. Εξαρχής η Άγκυρα υποστήριξε την ανατροπή του σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ και του καθεστώτος του. Για να εξυπηρετήσει αυτό το στόχο δεν δίστασε μάλιστα να ενισχύσει ακραίους σουνίτες μαχητές. «Στόχος ήταν να ενισχυθούν όλες εκείνες οι δυνάμεις που μάχονται τον Άσαντ», υποστήριζε πρόσφατα προς το Spiegel o ισλαμολόγος Βίλφριντ Μπούχτα, προσθέτοντας ότι σε αυτά τα συμφραζόμενα η Τουρκία στήριζε πιθανότατα εν κρυπτώ και τον ISIS.
Την ίδια ώρα όμως οι Τούρκοι διαπίστωναν με ανησυχία ότι οι Κούρδοι στη βόρεια Συρία και στο βόρειο Ιράκ αποκτούσαν όλο και μεγαλύτερη επιρροή. Κατά τη διάρκεια του πολέμου μάλιστα οι Κούρδοι κατάφεραν να διευρύνουν τα εδάφη που ελέγχουν. Εντέλει υπήρχε πάντα ο φόβος ότι οι εξελίξεις αυτές θα μπορούσαν ενδεχομένως να συμβάλουν στη δημιουργία κουρδικού κράτους, γεγονός που θα αναπτέρωνε και το ηθικό των Κούρδων της Τουρκίας. «Για μεγάλο διάστημα», εκτιμά ο ειδικός σε ζητήματα Εγγύς και Μέσης Ανατολής Μίχαελ Λούντερς, «οι τουρκικές αρχές ασφαλείας στήριζαν έμμεσα το Ισλαμικό Κράτος με στόχο να πολεμήσουν με τη βοήθεια του ISIS τους Κούρδους της βόρειας Συρίας, οι οποίοι συνδέονται στενά με τους Κούρδους της Τουρκίας, με το PKK. Η στρατηγική αυτή δεν απέδωσε».
Από την άλλη πλευρά και οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους έβλεπαν στην Τουρκία καταρχήν έναν σύμμαχο, αφού «οι Κούρδοι ήταν ο κοινός τους εχθρός».
Η κατάρρευση της συμμαχίας
Από την πρόσφατη επίθεση της 20ής Αυγούστου στο Γκαζιαντέπ
Η συμμαχία αυτή όμως κατέρρευσε και η Τουρκία αναθεώρησε εκ βάθρων τη στρατηγική στήριξης του Ισλαμικού Κράτους. Το ISIS από την πλευρά του το εξέλαβε ως κήρυξη πολέμου, απαντώντας στη δική του «γλώσσα»: με τρομοκρατία.
«Οι τουρκικές αρχές δεν συνεργάζονται πλέον με το Ισλαμικό Κράτος όπως στο παρελθόν. Οι ΗΠΑ άσκησαν τρομερές πιέσεις. Ωστόσο η Τουρκία πληρώνει τώρα το τίμημα της αποτυχημένης πολιτικής του Εντογάν», σχολιάζει ο Μίχαελ Λούντερς.
Οι επιθέσεις του ISIS -με πιο πρόσφατη εκείνη στο Γκαζιαντέπ- εξυπηρετούν στην παρούσα φάση δυο στόχους: αφενός να εντείνουν την οργή των Κούρδων κατά της τουρκικής κυβέρνησης που δεν μπορεί να τους προστατεύσει. Αφετέρου να προσελκύσει τούρκους εθνικιστές που εναντιώνονται σε κάθε λογής παρουσία των Κούρδων στη δημόσια ζωή της Τουρκίας.
Τα βαθύτερα αίτια της στρατηγικής αυτής όμως είναι διαφορετικά. Το Ισλαμικό Κράτος βρίσκεται παντού, από το Ιράκ μέχρι τη Λιβύη, σε φάση οπισθοχώρησης. Το ISIS δεν φαίνεται να έχει μέλλον. Το μόνο που του απομένει πλέον σε μακροπρόθεσμη βάση είναι οι τρομοκρατικές επιθέσεις.
Κέρστεν Κνιπ / Κώστας Συμεωνίδης
