Ο αμερικανός πρόεδρος Τραμπ προκαλεί αναταράξεις στο παγκόσμιο εμπόριο, με πρόσθετους δασμούς και βολές κατά του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Απέναντι στην επιθετική πολιτική των ΗΠΑ, ο ΠΟΕ δίνει μάχη επιβίωσης.
Η δραστική επιβολή επιπρόσθετων εμπορικών δασμών από τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ προκαλεί αναβρασμό στην έδρα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου στη Γενεύη. Εκεί προσφεύγουν παραδοσιακά εμπορικοί εταίροι επιδιώκοντας να επιλύσουν σε συντεταγμένο πλαίσιο τις όποιες διαφορές τους στο εμπορικό πεδίο. Όμως η πολιτική του αμερικανού προέδρου μπλοκάρει το λειτουργικό επί 25 χρόνια σύστημα διαιτησίας του ΠΟΕ, καθώς η αμερικανική ηγεσία αρνείται να ορίσει νέους δικαστές για το όργανο εφέσεων του διεθνούς οργανισμού. Το εν λόγω όργανο θα καταστεί ανίκανο να δράσει στο τέλος του 2019, οπότε και εκπνέει η θητεία δύο δικαστών που το στελεχώνουν.
Η αμερικανική πλευρά επιχείρησε να αιτιολογήσει την αρνητική της στάση κάνοντας λόγο για λήψη αποφάσεων που αφορούν το όργανο εφέσεων χωρίς να έχει προηγουμένως δοθεί η συγκατάθεση των χωρών-μελών. Η Ουάσιγκτον απαιτεί μεταρρυθμίσεις στον ΠΟΕ και διεκδικεί μεγαλύτερη επιρροή στη διαδικασία επιλογής των ατόμων που παίρνουν αποφάσεις για τη διευθέτηση των διαφορών στο παγκόσμιο εμπόριο.
Οι ΗΠΑ πνέουν τα μένεα κατά τηςΚίνας
Η πολιτική Τραμπ παράγοντας αποσταθεροποίησης στο παγκόσμιο εμπόριο
Οι ΗΠΑ διαμαρτύρονται ότι ο ΠΟΕ δεν προστατεύει επαρκώς τα αμερικανικά εμπορικά συμφέροντα, ενώ χρησιμοποιούν τον διεθνή οργανισμό ως εργαλείο επιθέσεων κατά της Κίνας, κατηγορώντας το Πεκίνο ότι «θέτει εμπόδια τους εμπορικούς του εταίρους, τους αδικεί και τους ζημιώνει». Μεταξύ άλλων, η αμερικανική πλευρά επιρρίπτει στην Κίνα κλοπή πνευματικών δικαιωμάτων και συγκαλυμμένες κρατικές επιδοτήσεις. Οι ΗΠΑ στηλιτεύουν το καταστατικό λειτουργίας του ΠΟΕ επειδή, για παράδειγμα, η Κίνα εντάχθηκε στον διεθνή οργανισμό ως αναπτυσσόμενη χώρα αποσπώντας με αυτόν τον τρόπο περισσότερες παραχωρήσεις.
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν δίστασε μάλιστα να απειλήσει τον περασμένο Αύγουστο με αποχώρηση της χώρας του από τον ΠΟΕ. Εάν γινόταν κάτι τέτοιο, θα υπήρχαν μόνον χαμένοι, εκτιμούν ειδικοί. «Αυτό θα μπορούσε να επιφέρει ένα καταστροφικό πλήγμα στο παγκόσμιο εμπόριο και θα οδηγούσε μάλλον σε ακρωτηριασμό έναν οργανισμό που συνέβαλλε επί επτά δεκαετίες ώστε να υπάρχουν ειρηνικές εμπορικές σχέσεις», επισημαίνουν σε άρθρο τους οι Τσαντ Μπράουν και Ντάγκλας Ίρβιν από το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Peterson στην Ουάσιγκτον.
Συνθήκες κρίσης στη Γενεύη
ΗΠΑ και Κίνα σε τροχιά σύγκρουσης στο εμπορικό πεδίο
Μπορεί οι ΗΠΑ να τονίζουν ακόμη ότι ο ΠΟΕ τους είναι σημαντικός, ωστόσο στην έδρα του οργανισμού στη Γενεύη επικρατεί ατμόσφαιρα κρίσης. Ο γενικός διευθυντής του ΠΟΕ Ρομπέρτο Αζεβέδο προειδοποιεί μάλιστα για τον κίνδυνο εμπορικού πολέμου. «Όλες οι χώρες, ανεξαιρέτως, θα χάσουν σε μια τέτοια περίπτωση», τόνισε πρόσφατα στην Ουάσιγκτον. Η εκατέρωθεν επιβολή δασμών, αλλά και η αμερικανική αντίσταση στον ορισμό των νέων δικαστών του οργανισμού είναι «η πιο θεμελιώδης κρίση του ΠΟΕ», επισήμανε η Άναμπελ Γκονζάλες του Ινστιτούτου Peterson σε πρόσφατο φόρουμ του ΠΟΕ.
Βεβαίως οι ΗΠΑ δεν είναι η μόνη χώρα που εξαπολύει πυρά κατά της Κίνας. Και η ΕΕ προσέφυγε κατά της ασιατικής χώρας στον ΠΟΕ, επιρρίπτοντας στο Πεκίνο παραβίαση των δικαιωμάτων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που αφορούν την πνευματική ιδιοκτησία. Η ΕΕ και άλλες χώρες έχουν προτείνει ήδη μεταρρυθμίσεις, ωστόσο η Ουάσιγκτον έσπευσε να τις απορρίψει ως πλήρως ανεπαρκείς. Ως εκ τούτου, οι διαφορές παραμένουν προς το παρόν άλυτες, με αποτέλεσμα να εντείνεται η αβεβαιότητα για το μέλλον του ΠΟΕ.
Κριστιάνε Όρλιχ, Μίχαελ Ντονχάουζερ (dpa)
Επιμέλεια: Άρης Καλτιριμτζής
