Στη σύσταση προσωρινού ταμείου, που θα βοηθήσει τις οικονομίες όλων των κρατών-μελών να ανακάμψουν από την ύφεση που προκαλεί η πανδημία του κορωνοϊού, συμφώνησαν την Πέμπτη το βράδυ οι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Το ταμείο θα προικοδοτηθεί τόσο από τον κοινοτικό προϋπολογισμό και πιο συγκεκριμένα από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της περιόδου 2021-2027, όσο και από την έκδοση ομολόγων με εγγυητή την ΕΕ.
Η εντολή των Ευρωπαίων ηγετών προς την Κομισιόν είναι να υποβάλει πλήρη πρόταση, μέσα στο επόμενο μήνα, για τη σύσταση του ταμείου, η οποία θα περιλαμβάνει τον χρονικό ορίζοντα, τον στόχο, το μέγεθος, την κατανομή των πόρων, τον τρόπο χρηματοδότησης και την αποπληρωμή του μέρους των δανείων.
Η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανέφερε ότι η κοινοτική απάντηση θα είναι τόσο δάνεια όσο και επιχορηγήσεις στα κράτη-μέλη, ωστόσο αναγνώρισε ότι προς το παρόν δεν υπάρχει συμφωνία όσον αφορά τις επιχορηγήσεις. Για το μέγεθος του ταμείου, δεν το προσδιόρισε αλλά είπε ότι η συζήτηση γίνεται για τρισ. και όχι για δισ. ευρώ.
Η Επιτροπή έχει ήδη αναλάβει να τροποποιήσει την αρχική πρότασή της (Ιούνιος 2018) για το ΠΔΠ της παραπάνω περιόδου, η οποία καθόριζε τις δαπάνες στα 1.135 δισ. ευρώ. Τώρα θα επανακαθοριστεί η πρόταση, ώστε ενδεχομένως να αυξηθούν οι δαπάνες, ενώ σύμφωνα με την κ. φον ντερ Λάιεν, η υλοποίηση του ΠΔΠ θα γίνει με εμπροσθοβαρή τρόπο, ώστε να υπάρξουν περισσότερα διαθέσιμα κοινοτικά κονδύλια το 2021-2022.
Δραματική προειδοποίηση Λαγκάρντ
Κρ. Λαγκάρντ: Προειδοποίηση για την ύφεση
Πάντως, δεδομένου ότι στη σύνοδο δεν λήφθηκαν αποφάσεις, πέραν της εντολής προς την Κομισιόν να φέρει συνολική πρόταση, είναι λογικό να υπάρχουν πολλά ερωτήματα που θα απαντηθούν μόνο όταν υποβληθεί η τελική πρόταση. Αφορούν το πώς θα εκδοθούν τα ομόλογα, τους όρους και τη διάρκεια, το πώς θα δοθούν τα δάνεια στα κράτη-μέλη και φυσικά το ακριβές ύψος που θα έχει το νέο ταμείο.
Αυτό που ζήτησαν οι χώρες του νότου με επικεφαλής την Ιταλία, που έχει και το μεγαλύτερο πρόβλημα, είναι να υπάρξει προικοδότηση του ταμείου ανάκαμψης με επιθυμητό ύψος τα 1,5 τρισ. ευρώ και να μην περιορίζεται μόνο σε δάνεια αλλά και επιχορηγήσεις. Οι χώρες του Βορρά επέμειναν από την πλευρά τους το νέο ταμείο να είναι στοχευμένο και προσωρινό με ρήτρα λήξης ισχύος.
Στην παρέμβασή της στη συζήτηση η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ προειδοποίησε σε δραματικούς τόνους τους Ευρωπαίους ηγέτες για το μέγεθος της κρίσης και της συρρίκνωσης του ΑΕΠ σε ποσοστό που μπορεί, όπως είπε, να αγγίξει και το 15% για το 2020. Πρόσθεσε επίσης ότι η πολιτική ηγεσία της ΕΕ έχει κάνει μέχρι στιγμής «πολύ λίγα και πολύ αργά» για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Όπως επισημαίνουν στις Βρυξέλλες, στόχος είναι το νέο ταμείο να τεθεί σε λειτουργία από τον Ιανουάριο του 2021, ενώ η κ. φον ντερ Λάϊεν διευκρίνισε ότι εάν χρειαστούν χρήματα νωρίτερα μπορεί να βρεθεί μια ενδιάμεση λύση.
Το πρώτο πακέτο μέτρων
Η καγκελάριος Μέρκελ μετά την τηλεδιάσκεψη
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες επικύρωσαν την απόφαση του Εurogroup της 9ης Απριλίου σχετικά με το πρώτο πακέτο μέτρων ύψους 540 δισ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, τα παραπάνω χρήματα θα είναι διαθέσιμα από την 1η Ιουνίου.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για: 1) 240 δισ. ευρώ σε μορφή δανείων από τον ΕSM προς τα κράτη-μέλη προκειμένου να χρηματοδοτήσουν δαπάνες που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με τις δαπάνες για την πρόληψη, περίθαλψη και θεραπεία που σχετίζονται με την πανδημία του κορωνοϊού, 2) 100 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της διατήρησης της απασχόλησης, μέσω στήριξης των εργαζομένων και των επιχειρήσεων, 3) 200 δισ. ευρώ για δάνεια σε ΜΜΕ από την ΕΤΕπ.
Νίκος Μπέλλος, Βρυξέλλες
