Επί μήνες η Άγκυρα έδινε στη δημοσιότητα εξωραϊσμένα στοιχεία για την εξάπλωση του κορωνοϊού. Καθώς η πανδημία είναι πλέον εκτός ελέγχου στην Τουρκία, αποκαλύπτεται η πραγματική έκταση του προβλήματος.
«Μία τούρτα με τον Χάρι Πότερ και να συναντηθεί με τις φίλες της» ήθελε η Ίρις Ερτεκίν για τα γενέθλιά της. Η μικρή, που ζει από τη συνοικία Καντίκιοϊ της Κωνσταντινούπολης, έκλεισε τα οκτώ της χρόνια. Οι γονείς της έκαναν ό,τι μπορούν για να ανταποκριθούν στην επιθυμία της και οργάνωσαν ένα αυτοσχέδιο πάρτυ σε παιδική χαρά, με τους μεγάλους να κάθονται σε καρέκλες και τραπεζάκια κάμπινγκ που είχαν φέρει μαζί τους και να σερβίρουν τσάι, μεζεδάκια και γλυκά. Δύσκολο πια να οργανώσεις ένα τέτοιο πάρτυ στην Κωνσταντινούπολη, καθώς έχουν τεθεί σε ισχύ νέα περιοριστικά μέτρα για την καταπολέμηση της πανδημίας.
Σύμφωνα με τους νέους κανονισμούς, παιδιά και νέοι κάτω των 20 ετών δεν επιτρέπεται να κυκλοφορούν στους δρόμους και σε δημόσιους χώρους, παρά μόνο για τρεις ώρες την ημέρα, ανάμεσα στη μία το μεσημέρι και στις τέσσερις το απόγευμα. «Πριν έβγαινα από το σπίτι όποτε ήθελα, ήταν πιο ωραία» λέει η Ίρις, φτιάχνοντας την πολύχρωμη μάσκα της. «Μου λείπει και το σχολείο, κάνουμε μάθημα μέσω Zoom και με νευριάζει αυτό...», συμπληρώνει η μικρή. Τον Σεπτέμβριο τα σχολεία στην Τουρκία είχαν ανοίξει, αλλά τον Νοέμβριο έκλεισαν και πάλι. Το μάθημα γίνεται μόνο μέσω διαδικτύου.
Ένα λόκνταουν που άργησε πολύ...
Η Γκιουλάϊ, μητέρα της Ίρις, προσπαθεί να οργανώσει όσο καλύτερα μπορεί τη νέα καθημερινότητα μεταξύ εργασιακών υποχρεώσεων και απαγορεύσεων. Πολλές φορές εκπλήσσεται και η ίδια με το πόσο εύκολα προσαρμόζονται τα μικρά παιδιά στις δύσκολες συνθήκες. «Φοράνε μάσκα χωρίς πολλές γκρίνιες, ακόμη κι όταν παίζουν», λέει. «Μόνο όταν ξανακοιτάμε μαζί παλιές φωτογραφίες, θυμόμαστε ότι δεν κυκλοφορούσαμε πάντοτε με μάσκα». Φυσικά η Γκιουλάϊ ανησυχεί για τη συνεχή εξάπλωση της πανδημίας στην Τουρκία. Όπως λέει, «έχουμε γνωστούς που αρρώστησαν, είχαμε κρούσματα στο σχολείο κι ένας συγγενής επίσης είναι άρρωστος. Για μεγάλο χρονικό διάστημα θεωρούσαμε ότι δεν μας αφορά το θέμα, αλλά τώρα βλέπουμε ότι ο ιός πλησιάζει όλο και περισσότερο».
Τα περιοριστικά μέτρα συνεχώς επεκτείνονται. Ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών απαγορεύεται επίσης να βγουν από το σπίτι, με εξαίρεση κάποιες συγκεκριμένες ώρες. Τόσο οι ηλικιωμένοι, όσο και οι νέοι δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Το Σαββατοκύριακο επιβάλλεται απόλυτη απαγόρευση της κυκλοφορίας, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις. Τετραήμερη απαγόρευση ανακοίνωσε ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ακόμη και για την Πρωτοχρονιά. Στην Κωνσταντινούπολη, τη ζωντανή μητρόπολη των 16 εκατομμυρίων κατοίκων, παραμένουν κλειστά εστιατόρια, μπαρ και πολλά εμπορικά καταστήματα. Ολόκληροι δρόμοι δίνουν εικόνα στοιχειωμένης πόλης. Μόνο που όλα αυτά τα μέτρα έρχονται πολύ αργά, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί.
Στοιχεία που λένε τη «μισή αλήθεια»
Από τον Ιούλιο μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου η κυβέρνηση περιελάμβανε στη στατιστική μόνο τους ασθενείς που εμφάνιζαν συμπτώματα, όχι τους αποκαλούμενους «ασυμπτωματικούς». Πολλοί είχαν μείνει με την εντύπωση ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει με επιτυχία την πανδημία. Στο μεταξύ όμως οι αρχές άλλαξαν τακτική και περιλαμβάνουν πλέον στη στατιστική ασυμπτωματικούς ασθενείς. Πάνω από 30.000 κρούσματα ημερησίως, περισσότερα από κάθε άλλη φορά, ανακοινώνει το υπουργείο Υγείας. Ο αριθμός των θυμάτων έχει υπερδιπλασιαστεί τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες, ξεπερνά πλέον τα 200 την ημέρα. Ο συνολικός αριθμός κρουσμάτων έχει «διορθωθεί» στην στατιστική, από 550.000 φτάνει πλέον τα 1,8 εκατομμύρια. Η υγειονομική κατάσταση στην Τουρκία είναι σήμερα από τις χειρότερες σε όλον τον κόσμο.
«Έχουμε αγανακτήσει για το πως διαχειρίζεται την κρίση η κυβέρνηση, αλλά τι μπορούμε να κάνουμε;» λέει μία περαστική στην Κωνσταντινούπολη. «Η κυβέρνηση ενδιαφέρεται μόνο για την εικόνα της, επικρατεί αδιαφάνεια» λέει ένας άλλος. Εδώ και μήνες οι ειδικοί επικρίνουν την κυβέρνηση Ερντογάν, λέγοντας ότι έχει αποσιωπήσει την πραγματική έκταση της πανδημίας, για να προστατέψει την οικονομία. Ο ιατρικός σύλλογος TTB, ο μεγαλύτερος στην Τουρκία, καταγγέλλει ότι ο εξωραϊσμός των στοιχείων συμβάλλει στην περαιτέρω εξάπλωση του ιού, ενώ η κυβέρνηση «έχει χάσει τον έλεγχο». Ο ιατρός-παθολόγος Εμρά Κιριμλί πιστεύει ότι «έχουμε και σήμερα περισσότερους ασθενείς απ’ ότι δείχνουν τα επίσημα στοιχεία, εκτιμώ ότι εκδηλώνονται 50.000-60.000 νέα κρούσματα κάθε μέρα. Στην Κωνσταντινούπολη είναι πλήρεις οι κλινικές και οι ΜΕΘ, οι γιατροί έχουν φτάσει στα όριά τους».
Πιο δραστικά μέτρα ζητούν και επιφανείς πολιτικοί της αντιπολίτευσης. Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου κατηγορεί την κυβέρνηση Ερντογάν ότι συνεχίζει την παραποίηση των στοιχείων και υποστηρίζει ότι ο αριθμός των νεκρών από κορωνοϊό που κηδεύονται κάθε μέρα στην πόλη του ισούται με τον αριθμό των θυμάτων που δίνει η επίσημη στατιστική για ολόκληρη την Τουρκία. Η κυβέρνηση διαψεύδει τις αιτιάσεις. Πάντως ο δήμαρχος επιμένει ότι χρειάζεται μία «απόλυτη απαγόρευση της κυκλοφορίας» που θα παραλύσει τη δημόσια ζωή στην Κωνσταντινούπολη για δύο με τρεις εβδομάδες.
Γιούλια Χαν (Κωνσταντινούπολη)
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου