Ποιο είναι το «όραμα» Τραμπ για την αμερικανική οικονομία;

Το σύνθημα «America First» επαναφέρει ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για τον Λευκό Οίκο. Μέχρι στιγμής πάντως, οι εξαγγελίες Τραμπ είναι τουλάχιστον ασαφείς.

Αν μή τι άλλο, ο Ντόναλντ Τραμπέχει ένα σύνθημα για την κατεύθυνση της οικονομικής ατζέντας που θα ακολουθήσει, εφόσον κερδίσει τις προεδρικές εκλογές. «Πρώτα η Αμερική» είναι το κεντρικό σύνθημα μίας πολιτικής προστατευτισμού με υπογραφή Τραμπ, που υψώνει τείχη στις εισαγωγές. Κάποιοι πιστεύουν ότι η «συνταγή Τραμπ» θα προκαλέσει εμπορικούς πολέμους και γεωπολιτικό χάος, άλλοι ενθουσιάζονται με την προοπτική να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας εντός συνόρων. Αυτό τουλάχιστον υπόσχεται ο Τραμπ.

Το ζήτημα είναι ότι ο απερχόμενος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεν κατάφερε να «πουλήσει» στο αμερικανικό κοινό τις ιδέες του και τις επιτυχίες που πιστώνεται στο πεδίο της οικονομικής πολιτικής. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του Economist και του YouGove το 51% των Αμερικανών αποδοκιμάζει την πολιτική του, ενώ το 58% δεν συμφωνεί με τον τρόπο που αντιμετωπίζει το πρόβλημα του πληθωρισμού. Ποσοστό 25% δηλώνει μάλιστα ότι αυτή τη στιγμή ο πληθωρισμός είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα. Το 54% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι «συνολικά, η κατάσταση της οικονομίας έχει επιδεινωθεί».

«Μια από τα ίδια» από τους Ρεπουμπλικανούς;
Υποστηρικτές του Ντόναλντ Τραμπ έξω από το συνέδριο του Μιλγουόκι

Στο προεκλογικό συνέδριο των Ρεπουμπλικανών στο Μιλγουόκι ο Ντόναλντ Τραμπ μίλησε επί 90 λεπτά, παρουσιάζοντας το «όραμά» του για το μέλλον της χώρας. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «το μέλλον της Αμερικής θα είναι καλύτερο, ισχυρότερο, πιο ελεύθερο και πιο ευτυχές από ποτέ». Επί του πρακτέου οι υποσχέσεις του για μία νέα θητεία στον Λευκό Οίκο μάλλον δεν διαφέρουν από τα όσα θέλησε να εφαρμόσει στην προηγούμενη θητεία του. Για μία ακόμη φορά ο Τραμπ υπόσχεται δασμούς στις εισαγωγές, φοροαπαλλαγές εντός συνόρων και αδιάλλακτη ρητορική εναντίον όλων. Το μόνο που αλλάζει είναι η εμπειρία που διαθέτει πλέον και η μεγαλύτερη αποφασιστικότητά του να επιτύχει τους στόχους του.

«Στην πρώτη θητεία του ο Τραμπ είχε προσκρούσει σε πολλά και διαφορετικά εμπόδια» επισημαίνει στην Deutsche Welle ο Νταν Μάλινσον, επίκουρος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Χάρισμπεργκ της Πενσιλβάνια. «Τώρα είναι αποφασισμένος να παραμερίσει από την αρχή όλα αυτά τα εμπόδια».

Το δικό του μήνυμα στέλνει ο υποψήφιος αντιπρόεδρος των Ρεπουμπλικανών, Τζέιμς Ντέιβιντ Βανς, που βεβαίως αποτελεί προσωπική επιλογή του Τραμπ. Ο ίδιος αντιμετωπίζει με κριτική διάθεση τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, απαιτεί τον κατακερματισμό των τεχνολογικών κολοσσών (Big Tech) και υπόσχεται στήριξη σε αυτοφυείς βιομηχανικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις.

Υψηλοί δασμοί σε μη αμερικανικά προϊόντα

Για τον Τραμπ, κύριο εργαλείο στην προσπάθειά του να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή θα είναι η επιβολή δασμών. Μέχρι στιγμής έχει προτείνει «οριζόντιους δασμούς» 10% σε όλες τις εισαγωγές αγαθών, ενώ ειδικά για τις εξαγωγές από την Κίνα οι δασμοί θα φτάσουν το 60%. Εάν συμβεί αυτό, είναι προφανές ότι οι υπόλοιπες χώρες θα απαντήσουν στις ΗΠΑ με ανάλογους δασμούς. Ακόμη και αν καταπέσουν στα αμερικανικά δικαστήρια κάποιοι από αυτούς, το αποτέλεσμα θα είναι ένας γενικευμένος εμπορικός πόλεμος. Από την πλευρά του, ο Νταν Μάλινσον εκτιμά ότι «ο Τραμπ ρέπει προς τον οικονομικό προστατευτισμό, αλλά ο απολογισμός είναι μάλλον ανάμεικτος όσον αφορά τα μέτρα που έχει εφαρμόσει».

Το συνοπτικό προεκλογικό πρόγραμμα που δόθηκε στη δημοσιότητα πριν το Μιλγουόκι δεν αποκαλύπτει λεπτομέρειες για την οικονομική πολιτική που προτίθεται να εφαρμόσει ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών. Το κείμενο περιορίζεται σε γενικόλογες διακηρύξεις, όπως η κατάργηση περιοριστικών διατάξεων, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στη μεταποίηση και η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας.
Επανέρχονται τα ορυκτά καύσιμα σε μία δεύτερη θητεία Τραμπ;

Επιπλέον, οι Ρεπουμπλικανοί υπογραμμίζουν ότι θα «σφραγιστούν» τα σύνορα με το Μεξικό για την ανάσχεση της μετανάστευσης, ενώ παράλληλα θα αρχίσει «η μεγαλύτερη επιχείρηση επαναπατρισμού αλλοδαπών στην αμερικανική ιστορία». Μπορεί όλα αυτά να μην συνδέονται άμεσα με την οικονομική ατζέντα, αλλά, εάν εφαρμοστούν, είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσουν οδυνηρές συνέπειες και στην αμερικανική οικονομία, που ήδη «υποφέρει» από έλλειψη εργατικού δυναμικού. Όμως οι Ρεπουμπλικανοί θα επιχειρήσουν να λύσουν το πρόβλημα, καθιερώνοντας την πολιτική «Buy American and Hire American». Με άλλα λόγια, οι καταναλωτές θα ενθαρρύνονται να προτιμούν τα αμερικανικά προϊόντα και οι επιχειρήσεις να προσλαμβάνουν κατά προτεραιότητα Αμερικανούς εργαζόμενους. Όσοι εργοδότες προτιμούν το outsourcing των θέσεων εργασίας σε χώρες χαμηλού κόστους, θα αποκλείονται από διαγωνισμούς της κεντρικής κυβέρνησης.

Άλλες ιδέες των Ρεπουμπλικανών

Ο Ντόναλντ Τραμπ σκοπεύει επίσης να καθιερώσει ως μόνιμες τις φοροαπαλλαγές που είχε θεσπίσει το 2017. Μεταξύ άλλων υπόσχεται ότι τα φιλοδωρήματα των εργαζομένων στην εστίαση και τον τουρισμό δεν θα υπόκεινται πλέον σε φόρο εισοδήματος.

«Ενώ ο ίδιος μιλάει συνεχώς για τον πληθωρισμό, δεν έχει γίνει σαφές με ποιον τρόπο η οικονομική του πολιτική είναι σε θέση να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό» λέει ο Νταν Μάλινσον για τις οικονομικές εξαγγελίες Τραμπ. Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνει, «η οικονομία είναι κάτι μεγαλύτερο από τις προσωπικές επιλογές του προέδρου, οπότε δεν φαίνεται πιθανό να αλλάζουν τα πράγματα εν μια νυκτί».

Τίμοθι Ρουκς

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου