Τους έζησα και τους δύο από κοντά, γνωρίζω την προσφορά τους, και πραγματικά είναι λαμπρά παραδείγματα προς μίμηση, για όλους όσους έχουν κληθεί να υπηρετήσουν τους σκοπούς της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας κι όχι μόνο. Γιατί και οι δύο ξεχώριζαν, ο καθένας απο την θέση που κατείχε; Γιατί υπεράνω όλων, έθεταν τον ΑΝΘΡΩΠΟ, προσφέροντας τα πάντα για να βοηθούν με κάθε τρόπο, χωρίς να ελέγχουν την θρησκεία, το χρώμα δέρματος, την χώρα καταγωγής ή ακόμη και το ποινικό μητρώο αυτών που είχαν ΑΝΑΓΚΗ, επιβίωσης, υγείας, μόρφωσης, εκπαίδευσης, εργασίας, κ.λ.π.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, αναπαύεται πλέον στην κρύπτη του εντυπωσιακού Ναού της Αναστάσεως που ο ίδιος δημιούργησε στα Τίρανα αφού κατάφερε να αναστήσει απο την τέφρα της, την Ορθοδοξία που είχε διωχθεί με φανατισμό απο το καθεστώς Χότζα, εξαφανίζοντας κάθε ίχνος σε μοναστήρια, εκκλησίες, ιερείς...
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, αναπαύεται πλέον στην κρύπτη του εντυπωσιακού Ναού της Αναστάσεως που ο ίδιος δημιούργησε στα Τίρανα αφού κατάφερε να αναστήσει απο την τέφρα της, την Ορθοδοξία που είχε διωχθεί με φανατισμό απο το καθεστώς Χότζα, εξαφανίζοντας κάθε ίχνος σε μοναστήρια, εκκλησίες, ιερείς...
Για πρώτη φορά γνώρισα τον Αναστάσιο λίγες μέρες μετά την εγκατάστασή του στην Αλβανία για να αναλάβει τα καθήκοντά του. Ήταν τα δύσκολα χρόνια για την Αλβανία...
Με το συνεργείο της ΕΡΤ τον βρήκα σε ένα δωμάτιο στις παλιές εργατικές κατοικίες, στο κέντρο των Τιράνων που το χρησιμοποιούσε σαν γραφείο, αλλά και υπνοδωμάτιο. Η... διακόσμηση ήταν ένα κρεββάτι εκστρατείας, ένα ξύλινο τραπέζι, μια καρέκλα και ένα ξύλινο κιβώτιο, πάνω στο οποίο υπήρχε μια γκαζιέρα με ένα κατσαρολάκι στο οποίο εκείνη την ημέρα έβραζε ρεβύθια.
Γνωρίζοντας τα σοβαρά προβλήματα υγείας που εντιμετώπιζε, πρώτη μου ερώτηση ήταν, πως θα ζούσε εκεί και κυρίως πως θα περνούσε τον χειμώνα. Με εκείνο το υπέροχο χαμόγελο που είχε πάντα στα χείλη του μου απάντησε: ¨...Είναι μια προσωρινή λύση λίγων ημερών, αλλά μη ξεχνάς οτι έχω συνηθίσει τόσα χρόνια στην Αφρική.Με την βοήθεια του Θεού και καλών χριστιανών, όλα θα πάνε καλά. Είμαι σίγουρος...¨.
Και είχε δίκιο...Όλα πήγαν καλά και μάλιστα πολύ γρήγορα. Κάθε φορά που πήγαινα για να μαγνητοσκοπήσουμε τα Χριστουγεννιάτικα ή Πασχαλινά μηνύματά του, ή σε θυρανοίξια εκκλησιών, εγκαίνια σχολείων, ή χώρων περίθαλψης ηλικιωμένων, ή αστέγων, πραγματικά με έκπληξη βλέπαμε πόσα μπορούσε να πετύχει ένας Ιεράρχης, που βιάζονταν να προχωρήσει ένα δύσκολο έργο που ανέλαβε. Και φυσικά όχι κάτω απο ιδανικές συνθήκες αφού οι αλβανικές κυβερνήσεις ή φανατικοί πολίτες, έκαναν οτι μπορούσαν για να τον εμποδίσουν, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
φωτο:Ο παπα-Χρήστος ήταν ο πρώτος ιερέας στην Αλβανία. Τον Αυγουστο του 1991 ο Αρχιεπίσκοπος στην πρώτη του περιοδεία στη Β. Ηπειρο, γνώρισε τον Χρήστο Παππά, που θέλησε να γίνει ιερέας στο χωριό του Αλύκο.Σήμερα 87 χρόνων ο παπα Χρήστος αποχαιρέτησε τον Αναστάσιο στην εξόδιο ακολουθία στα Τίρανα (φωτο)
Πολύ σύντομα οι εκκλησίες ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια σε κάθε γωνιά της Αλβανίας, πάνω απο 140 εκκλησίες ανγέρθηκαν ή παλιές που είχαν μισοκαταστραφεί ή μετατράπηκαν σε αποθήκες, ξαναδέχτηκαν πιστούς, μοναστήρια δημιουργήθηκαν, οι ιερείς αυξάνονταν απο την Σχολή του Δυρραχίου, τα σχολεία λειτουργούσαν εκεί που δεν υπήρχαν, ιδρύθηκαν ορφανοτροφεία, σχολές εκπαίδευσης νέων σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, φροντιστήρια ξένων γλωσσών, τα συσσίτια αυξήθηκαν, τα ιατρεία το ίδιο και στη συνέχεια το νοσοκομείο, υδροηλεκτρικά έργα έδιναν λύσεις σε ανάγκες ξεχασμένων περιοχών. Ειλικρινά δεν είναι εύκολο να γνωρίζει κανείς, τι έχει δημιουργήσει σε όλη την Αλβανία, γιατί και ο ίδιος δεν ήθελε να τα προβάλει...
Μια τεράστια λίστα με όσα πρόσφερε ο Αναστάσιος στην Ορθοδοξία και την Αλβανία. Ιδιαίτερη η προσφορά του, -πρέπει να τονιστεί αυτό-, την περίοδο του ξεσηκωμού στην Αλβανία με την υπόθεση των ¨πυραμίδων¨, όπου το βάρος του Αναστασίου δόθηκε στην διανομή τροφίμων, φαρμάκων, ιατρικής βοήθειας και αυξημένων συσσιτίων. Στην δίκη της χήρας του Χότζα, δύο νεαροί αστυνομικοί μου είχαν δηλώσει: ¨Αν εκείνα τα χρόνια δεν είχαμε κοντά μας τον Αναστάσιο και την Ελλάδα, θα είχαμε πεθάνει απο την πείνα. Είμαστε Αλβανοί, αλλά χριστιανοί, κι αυτό γιατί πιστέψαμε στον Αναστάσιο και μας έπεισε με τα έργα του για την αγάπη του προς τον άνθρωπο...¨
Στην προσπάθειά του για ανέγερση νέων εκκλησιών, είχε την στήριξη εκατοντάδων επιχειρηματιών και απλών πολιτών, από την Ελλάδα αλλά και ολο τον κόσμο.
Μια χειμωνιάτικη βραδυά στο Φίερι, με το συνεργείο της ΕΡΤ βρεθήκαμε στην προετοιμασία της εκκλησίας που είχε κατασκευαστεί προκάτ με χρηματοδότηση απο επιχειρηματία της Θεσσαλονίκης. Είχαν έλθει και εθελοντές απο την Θεσ/νίκη και προετοιμάζονταν η εκκλησία για την επόμενη ημέρα που θα γίνονταν τα θυρανοίξια. Ήταν μια απο τις πρώτες εκκλησίες που θα λειτουργούσαν. Παρών ο Αρχιεπίσκοπος επέβλεπε τα πάντα. Κοντά στα μεσάνυχτα ο Αναστάσιος θυμήθηκε οτι δεν υπήρχε η καμπάνα στην θέση της. Βγήκαμε όλοι στο προάυλιο και μέσα σε καταιγίδα, σηκώσαμε την καμπάνα σε ένα σιδερένιο Π που είχε τοποθετηθεί....Το πρωί σήμανε κανονικά η καμπάνα...
Σε κάποια άλλα θυρανοίξια σε μια μεγάλη εκκλησία στο χωριό Κακαβιά, αποκλειστήκαμε για ώρες στο εσωτερικό της εκκλησίας, ενώ έξω μαίνονταν μια επίθεση με καλάσνικοφ, στο αλβανικό τελωνείο απο απο ξεσηκωμένους για τις πυραμιδες. ¨Η εκκλησία είναι όλη απο μπετόν...Μη ανησυχείτε...¨έλεγε ο Αναστάσιος.
Την ίδια εποχή όταν ολόκληρη η Αλβανία βρίσκονταν σε αναταραχή, οι πολίτες λεηλατούσαν τις στρατιωτικές αποθήκες, κατέστρεφαν τις γεννήτριες στα νοσοκομεία, λεηλατούσαν τις τράπεζες, ισοπέδωναν τα θερμοκήπια και τις καλλιέργειες, ο Αναστάσιος μου είχε πεί: ¨Είναι ένας πολύ θυμωμένος λαός ο αλβανικός με όσα έχει περάσει...Το άσχημο είναι οτι καταστρέφουν αυτά που δεν πρέπει, αφού δεν θα λειτουργούν νοσοκομεία, δεν θα έχουν να φάνε... Οι ελλείψεις είναι τεράστιες σε τρόφιμα και φάρμακα. Κάποια φορτία που έφθασαν σήμερα μοιράστηκαν σε χρόνο ρεκόρ. Περιμένουμε κι άλλα. Πεινάνε οι άνθρωποι, χρειάζονται βοήθεια...¨.
Τα μικρά παιδιά είχαν την ιδιαίτερη φροντίδα του Αρχιεπισκόπου και κυρίως τα ορφανά, πολλά απο τα οποία συγκέντρωσε απο τους δρόμους σε οργανωμένα ορφανοτροφεία, ενώ ενημερώνονταν τακτικά και για την πορεία των σπουδών τους.
Σήμερα πολλά απο αυτά τα ορφανά, είναι επιστήμονες ή πετυχημένοι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και την Αλβανία.
Η Μονή του Πατρο - Κοσμά στο Κολικόντασι
Το 1991 από τις πρώτες βδομάδες του Αναστασίου στην Αλβανία, το ενδιαφέρον του στράφηκε στο μοναστήρι που φιλοξενούσε τον τάφο του Πατρο -Κοσμά στο Κολικόντασι και άρχισαν οι εργασίας για συντήρηση, και ανοικοδόμηση όπου χρειάζονταν για να αποκτήσει η εκκλησία αλλά και τα άλλα κτίρια την σημερινή τους μορφή (φωτο). Έγιναν κελιά για να φιλοξενούνται μοναχοί και επισκέπτες, αίθουσες και προσεκτικές μέχρι την τελευταία τους λεπτομέρεια εργασίες συντήρησης του ναού, με βάση την αρχική τους αρχιτεκτονική.
Σήμερα η Μονή είναι επισκέψιμη και τακτικά την επισκέπτονται προσκυνητές απο την Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως φυσικά και απο την Αλβανία.
Το ενδιαφέρον του για τους πεσόντες του΄40΄
φωτο: Εγκαίνια του νεκροταφείου στους Βουλιαράτες με μαρμάρινα μνήματα και τα ονόματα των πεσόντων ελλήνων...¨Σήμερα κάναμε ένα σημαντικό βήμα. Υπάρχουν όμως εκατοντάδες πεσόντες, που περιμένουν να τους εντοπίσουμε. Σειρά έχει το νεκροταφείο στην κλεισούρα....¨, μας είχε πεί τότε ο Αναστάσιος (2001) .Μετά απο λίγα χρόνια κι αυτό έγινε, ενώ άνθρωποί του συνέχισαν και συνεχίζουν να ερευνούν σε διάφορες περιοχές της Αλβανίας για ξεχασμένους Έλληνες πεσόντες στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940.
Στο αφιέρωμα αυτό στον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, παρουσίασα εν συντομία -κατά το δυνατον-, αυτά που έζησα τα δύσκολα χρόνια στις πάμπολλες συναντήσεις που είχα μαζί του, απο τότε που έφθασε στην Αλβανία και ανέλαβε να αναστήσει την Ορθόδοξη Εκκλησία αλλά και στη συνέχεια, αφού η ΕΡΤ κυρίως , αλλά και το ΑΠΕ-ΜΠΕ και οι εφημερίδες ΝΕΑ και Ηπειρωτικός Αγώνας που εκπροσωπούσα, είχαν πάντα έντονο ενδιαφέρον για τον Ιεράρχη που ξεκίνησε μόνος του, αλλά σύντομα απέκτησε πάμπολλους που τον βοήθησαν και τον εμπιστεύθηκαν, χωρίς ποτέ να τους διαψεύσει.
Απέφυγα να αναφερθώ στις τετ-α-τετ συναντήσεις και στα όσα μου έλεγε, για διάφορα θέματα, όπως π.χ την απληστία πολιτικών διεθνώς, συμπεριφορές άλλων ιεραρχών, απειλές που δέχονταν τα πρώτα χρόνια στην Αλβανία, ακόμη και για την ζωή του, τα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε για τα οποία αδιαφορούσε, για οικογενειακά δράματα πολιτών της Αλβανίας, για...για...
΄Θα μπορούσαν να γραφούν βιβλία για τον Αναστάσιο, για τις συνθήκες κάτω απο τις οποίες εργάστηκε και για όσα εντυπωσιακά πέτυχε...
Η αγωνία όλων όμως σήμερα είναι μια και σοβαρή...Αυτός που θα τον αντικαταστήσει, -και τον οποίο ο ίδιος επέλεξε-, θα καταφέρει να διατηρήσει όσα του παραδίδει ο Αρχιεπίσκοπος Αναστασίος και θα τα επεκτείνει για όφελος του αλβανικού λαού? Η συνέχεια θα το δείξει...
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΟΥΣΗΣ