Σήμερα οι αυτοκινητόδρομοι, έχουν σχεδόν εκμηδενίσει τις αποστάσεις και τα ταξίδια με αυτοκίνητα, είναι άνετα και φυσικά πολύ γρήγορα και ασφαλή. Τι γίνονταν όμως πριν 60, 70 ή 80 χρόνια ή και περισσότερα?
Κάθε ταξιδι με λεωφορείο (έλάχιστα τα ΙΧ), ήταν και μια περιπέτεια...Τον χειμώνα ήταν πολύ χειρότερα τα πράγματα...
Η καρδιά των λεωφορειακών γραμμών, χτυπούσε σε δύο σημεία στα Γιάννινα. Το ένα ήταν το κτίριο που μέχρι πρόσφατα φιλοξενούσε την ΔΕΥΑΙ και τώρα το ΚΕΠ. Το μπροστινό μέρος του κτιρίου δεν υπήρχε, ενώ υπήρχε ενα υπόστεγο τσιμεντένιο στο οποίο φόρτωναν δύο λεωφορεία ταυτόχρονα.
Από εκεί ξεκινούσαν τα λεωφορεία για τις πόλεις (Αθήνα, Θεσ/νικη, Αγρίο Πρέβεζα, Ηγουμενίτσα. Ο άλλος σταθμός ήταν απέναντι απο την παλιά Ζωσιμαία Σχολή σε ένα παλιό κτίριο και μια μεγάλη μάντρα. Από εκεί αναχωρούσαν τα λεωφορεία για τα χωριά του νομού...
φωτο: 1957...Ανακούφιση απο τον οδηγό και τον εισπράκτορα...Το πέρασμα της Κατάρας ολοκληρώθηκε και ήλθε η ώρα να βγάλουν τις αλυσίδες...
Ήρωες οι οδηγοί των λεωφορείων, οι εισπράκτορες, αλλά και οι.... επιβάτες εκείνων των χρόνων, κυρίως των μεγάλων αποστάσεων και των άσχημων δρόμων.
Δύσκολη οδήγηση για τους οδηγούς, πόσο μάλλον τον χειμώνα, κόντρα σε λασπωμένους δρόμους, χιονισμένους, ή πλημμυρισμένα ποτάμια, σε δρόμους που μόνοι τους έπρεπε μαζί με τους βοηθούς τους να απομακρύνουν πέτρες που έπεφταν απο τις βροχές, ή σπασμένα κλαδιά δένδρων απο ισχυρούς ανέμους.
Αναμφίβολα η μεγαλύτερη ταλαιπωρία των ταξιδιωτών, ήταν προς Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Μάλιστα τον χειμώνα, η διαδρομή απο Γιάννινα για Θεσσαλονίκη και αντίστροφα, ήταν μια πραγματική "Οδύσσεια" να ταξιδεύουν στην Κατάρα και τις άλλες ορεινές περιοχές της Ηπείρου της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, Στην καλύτερη περίπτωση -κυρίως καλοκαίρι-, χρειάζονταν τουλάχιστον 10 ώρες στο λεωφορείο...Τον χειμώνα, πάνω απο 16 ώρες και όταν το ύψος του χιονιού στην Κατάρα ήταν μεγάλο, το ταξίδι διαρκούσε στην καλύτερη περίπτωση...δύο ημέρες...
φωτο:Σπάνια ΙΧ αυτοκίνητα διέσχιζαν την Κατάρα. Στην φωτό ΙΧ με ξένες πινακίδες, μάλλον αρχές χειμώνα, χωρίς πολύ χιόνι, το 1950 στον χωματόδρομο της Κατάρας...
φωτο: Ηπειρώτες, πιθανότατα ξενητεμένοι, περιμένουν στον σταθμό λεωφορείων Ιωαννίνων στη Θεσσαλονίκη, να επιβιβαστούν για τα Γιάννινα, με πλήθος αποσκευών, που θα φορτωθούν στην οροφή του λεωφορείου και θα σκεπαστούν με γερά δεμένο μουσαμά, για να προφυλαχτούν από βροχή ή το χιόνι.
Η μεγαλύτερη επιβατική κίνηση καταγράφονταν Πάσχα και καλοκαιρινούς μήνες, κυρίως Δεκαπενταύγουστο.
φωτο: 10ετία '50, πλύσιμο λεωφορείου στη λίμνη...
Κανένα λεωφορείο που θα έκανε μακρινό ταξίδι κυρίως προς Αθήνα και Θεσ/νίκη, προετοιμάζονταν από την προηγούμενη ημέρα, κυρίως με πλύσιμο, έλεγχο μηχανής, ξεκούραση του οδηγού κ.λ.π.
Το πλύσιμο ήταν το πλέον βασικό και για λόγους οικονομίας, οι οδηγοί προτιμούσαν το νερό της λίμνης που αφθονούσε και μάλιστα οδηγώντας το λεωφορείο μέσα στην λίμνη, σε επιλεγμένα σημεία κυρίως στην περιοχή της "Λιμνοπούλας". Εκεί γίνονταν καθαρισμός εντός και εκτός του αυτοκινήτου, αλλάδεν σταματούσε εκεί. Βγάζοντας το αυτοκίνητο από το νερό να στεγνώσει, στη συνέχεια καθάριζαν το εσωτερικό,(δάπεδο, καθίσματα οροφή) με πετρέλαιο, πιστευοντας οτι γίνεται και απολύμανση. Όταν λοιπόν επιβιβάζονταν οι επιβάτες, η μυρωδιά του πετρελαίου, ιδιαίτερα έντονη, ήταν ενοχλητική και στους περισσότερους προκαλούσε ναυτία...
φωτο: 1957...Ανακούφιση απο τον οδηγό και τον εισπράκτορα...Το πέρασμα της Κατάρας ολοκληρώθηκε και ήλθε η ώρα να βγάλουν τις αλυσίδες...
Ήρωες οι οδηγοί των λεωφορείων, οι εισπράκτορες, αλλά και οι.... επιβάτες εκείνων των χρόνων, κυρίως των μεγάλων αποστάσεων και των άσχημων δρόμων.
Δύσκολη οδήγηση για τους οδηγούς, πόσο μάλλον τον χειμώνα, κόντρα σε λασπωμένους δρόμους, χιονισμένους, ή πλημμυρισμένα ποτάμια, σε δρόμους που μόνοι τους έπρεπε μαζί με τους βοηθούς τους να απομακρύνουν πέτρες που έπεφταν απο τις βροχές, ή σπασμένα κλαδιά δένδρων απο ισχυρούς ανέμους.
Οι εισπράκτορες είχαν τα επιλέον καθήκοντα να βοηθούν στους χιονισμένους δρόμους τους οδηγούς να τοποθετούν αλυσσίδες, ή να ανεβαίνουν στην οροφή του λεωφορείου και να τοποθετούν εκεί όλες τις αποσκευές των επιβατών.
Από τους παλιούς οδηγούς του ΚΤΕΛ Ιωαννίνων, ο αείμνηστος Ηρακλής Βραβορίτης (Καργαράτος), παρά τα χρόνια του, είχε θυμηθεί όταν μας μίλησε για τα ταξίδια του με το 24αρι λεωφορείο του.Μας είχε πεί:
"Χιόνι και ομίχλή στα βουνά για Θεσσαλονίκη, ή όταν πηγαίναμε για Αθήνα απο Ιτέα κ.λ.π. Να μη βλέπεις στα 5 μέτρα, πόσο μάλλον αν μας έπιανε στο δρόμο νύχτα. Ο εισπράκτορας ανέβαινε στην μούρη του λεωφορείου καθισμένος πίσω απο τα μεγάλα φανάρια που τον στήριζαν και τυλιγμένος με κάπα σαν αυτή των βοσκών. Αυτός με κατηύθυνε: "Ηρακλή τώρα στρίψε αριστερά,..τώρα ίσιωνε... τώρα λίγο δεξιά....Έτσι βγάζαμε τα δύσκολα κομμάτια και με ταχύτητα 2-3 χλμ...Και φυσικά πάντα με αλυσσίδες...Μαρτύριο... Οι επιβάτες είχαν μαζί τους κουβέρτες και τυλίγονταν με αυτές, μαζί τους φαγητό και νερό κ.λ.π. Όταν φθάναμε στον προορισμό μας, θέλαμε δύο μέρες να συνέλθουμε μετά απο τέτοια ταξίδια χειμωνιάτικα...".
φωτο: Λεωφορεία του ΚΤΕΛ σταθμευμένα μπροστά στον κινηματογράφο Τιτάνια. Ο σταθμός των λεωφορείων ήταν δίπλα εκεί που σήμερα στεγάζονται τα γραφεία της ΔΕΥΑΙ και του ΚΕΠ.
Από τους παλιούς οδηγούς του ΚΤΕΛ Ιωαννίνων, ο αείμνηστος Ηρακλής Βραβορίτης (Καργαράτος), παρά τα χρόνια του, είχε θυμηθεί όταν μας μίλησε για τα ταξίδια του με το 24αρι λεωφορείο του.Μας είχε πεί:
"Χιόνι και ομίχλή στα βουνά για Θεσσαλονίκη, ή όταν πηγαίναμε για Αθήνα απο Ιτέα κ.λ.π. Να μη βλέπεις στα 5 μέτρα, πόσο μάλλον αν μας έπιανε στο δρόμο νύχτα. Ο εισπράκτορας ανέβαινε στην μούρη του λεωφορείου καθισμένος πίσω απο τα μεγάλα φανάρια που τον στήριζαν και τυλιγμένος με κάπα σαν αυτή των βοσκών. Αυτός με κατηύθυνε: "Ηρακλή τώρα στρίψε αριστερά,..τώρα ίσιωνε... τώρα λίγο δεξιά....Έτσι βγάζαμε τα δύσκολα κομμάτια και με ταχύτητα 2-3 χλμ...Και φυσικά πάντα με αλυσσίδες...Μαρτύριο... Οι επιβάτες είχαν μαζί τους κουβέρτες και τυλίγονταν με αυτές, μαζί τους φαγητό και νερό κ.λ.π. Όταν φθάναμε στον προορισμό μας, θέλαμε δύο μέρες να συνέλθουμε μετά απο τέτοια ταξίδια χειμωνιάτικα...".
φωτο: Λεωφορεία του ΚΤΕΛ σταθμευμένα μπροστά στον κινηματογράφο Τιτάνια. Ο σταθμός των λεωφορείων ήταν δίπλα εκεί που σήμερα στεγάζονται τα γραφεία της ΔΕΥΑΙ και του ΚΕΠ.
Αναμφίβολα η μεγαλύτερη ταλαιπωρία των ταξιδιωτών, ήταν προς Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Μάλιστα τον χειμώνα, η διαδρομή απο Γιάννινα για Θεσσαλονίκη και αντίστροφα, ήταν μια πραγματική "Οδύσσεια" να ταξιδεύουν στην Κατάρα και τις άλλες ορεινές περιοχές της Ηπείρου της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, Στην καλύτερη περίπτωση -κυρίως καλοκαίρι-, χρειάζονταν τουλάχιστον 10 ώρες στο λεωφορείο...Τον χειμώνα, πάνω απο 16 ώρες και όταν το ύψος του χιονιού στην Κατάρα ήταν μεγάλο, το ταξίδι διαρκούσε στην καλύτερη περίπτωση...δύο ημέρες...
φωτο:Σπάνια ΙΧ αυτοκίνητα διέσχιζαν την Κατάρα. Στην φωτό ΙΧ με ξένες πινακίδες, μάλλον αρχές χειμώνα, χωρίς πολύ χιόνι, το 1950 στον χωματόδρομο της Κατάρας...
φωτο: Ηπειρώτες, πιθανότατα ξενητεμένοι, περιμένουν στον σταθμό λεωφορείων Ιωαννίνων στη Θεσσαλονίκη, να επιβιβαστούν για τα Γιάννινα, με πλήθος αποσκευών, που θα φορτωθούν στην οροφή του λεωφορείου και θα σκεπαστούν με γερά δεμένο μουσαμά, για να προφυλαχτούν από βροχή ή το χιόνι.
Η μεγαλύτερη επιβατική κίνηση καταγράφονταν Πάσχα και καλοκαιρινούς μήνες, κυρίως Δεκαπενταύγουστο.
φωτο: 10ετία '50, πλύσιμο λεωφορείου στη λίμνη...Κανένα λεωφορείο που θα έκανε μακρινό ταξίδι κυρίως προς Αθήνα και Θεσ/νίκη, προετοιμάζονταν από την προηγούμενη ημέρα, κυρίως με πλύσιμο, έλεγχο μηχανής, ξεκούραση του οδηγού κ.λ.π.
Το πλύσιμο ήταν το πλέον βασικό και για λόγους οικονομίας, οι οδηγοί προτιμούσαν το νερό της λίμνης που αφθονούσε και μάλιστα οδηγώντας το λεωφορείο μέσα στην λίμνη, σε επιλεγμένα σημεία κυρίως στην περιοχή της "Λιμνοπούλας". Εκεί γίνονταν καθαρισμός εντός και εκτός του αυτοκινήτου, αλλάδεν σταματούσε εκεί. Βγάζοντας το αυτοκίνητο από το νερό να στεγνώσει, στη συνέχεια καθάριζαν το εσωτερικό,(δάπεδο, καθίσματα οροφή) με πετρέλαιο, πιστευοντας οτι γίνεται και απολύμανση. Όταν λοιπόν επιβιβάζονταν οι επιβάτες, η μυρωδιά του πετρελαίου, ιδιαίτερα έντονη, ήταν ενοχλητική και στους περισσότερους προκαλούσε ναυτία...
φωτο πάνω: Αυτό το λεωφορείο προπολεμικά έκανε την διαδρομή Ηγουμενίτσα - Γιάννινα και αντίστροφα, σε περίπου μια μέρα, αν όλα πήγαιναν καλά. Σήμερα χρειάζεται λιγότερο απο μία ώρα με λεωφορείο...
Ξεκινούσε χαράματα κι αν όλα πήγαιναν και και δεν είχε στην διαδρομή βλάβες (πράγμα ασυνήθιστο), έφθανε στον προορισμό του το βράδυ. Αν ο στενός δρόμος ήταν χιονισμένος, πρόσθεταν ώρες ταξιδιού ενώ αρκετές φορές αναγκάζoνταν να διανυκτερεύσουν σε κάποιο χάνι της διαδρομής και συνέχιζαν την επόμενη ημέρα.
φωτο: Στα τέλη της 10ετίας του ΄30, αυτο το λεωφορείο Σεβρολέτ των 17 θέσεων, θεωρούνταν απο τα καλύτερα και εκτελούσε το δρομολόγιο Γιάννινα-Αθήνα...
ΦΩΤΟ: 1952. ΄Ενα ακόμη λεωφορείο των Ιωαννίνων που εκτελούσε το δρομολόγιο Ιωάννινα-Αγρίνιο-Αθήνα
Ξεκινούσε χαράματα κι αν όλα πήγαιναν και και δεν είχε στην διαδρομή βλάβες (πράγμα ασυνήθιστο), έφθανε στον προορισμό του το βράδυ. Αν ο στενός δρόμος ήταν χιονισμένος, πρόσθεταν ώρες ταξιδιού ενώ αρκετές φορές αναγκάζoνταν να διανυκτερεύσουν σε κάποιο χάνι της διαδρομής και συνέχιζαν την επόμενη ημέρα.
φωτο: Στα τέλη της 10ετίας του ΄30, αυτο το λεωφορείο Σεβρολέτ των 17 θέσεων, θεωρούνταν απο τα καλύτερα και εκτελούσε το δρομολόγιο Γιάννινα-Αθήνα...
ΦΩΤΟ: 1952. ΄Ενα ακόμη λεωφορείο των Ιωαννίνων που εκτελούσε το δρομολόγιο Ιωάννινα-Αγρίνιο-Αθήνα
Στα Μεταπολεμικά Τζουμέρκα, ο περιβόητος ...καρνάβαλος κάλυπτε τις ανάγκες των μετακινούμενων κατοίκων. Ένα φορτηγό, που δεν συνέδεε μόνο συγκοινωνιακά τα χωριά, αλλά ήταν στην διάθεση των κατοίκων για μετακινήσεις σε πανηγύρια χωριών, φυσικά και μεταφορές εφοδίων. Εξαιρετικά δύσκολα τον χειμώνα τα δρομολόγιά του μεσα σε χιόνια ή λάσπες...
Η άφιξη λεωφορείου στο χωριό, ήταν το γεγονός της ημέρας. Στην φωτό στο Δελβινάκι, η α΄φιξη του λεωφορείου συγκεντρωνε σχεδόν όλο το χωριό, να δούν ποιοί ήλθαν, να πάρουν πληροφορίες απο τους ταξιδιώτες για τα δικά τους παιδιά στα Γιάννινα, να παραλάβουν εφόδια που τους στάλθηκαν.
