Ασυδοσία καλλιεργητών, με στόχο μόνο το κέρδος, αδιαφορώντας για την υγεία των καταναλωτών, αλλά και των ίδιων, χρησιμοποιώντας παράνομα και επικίνδυνα φυτοφάρμακα κινέζικης παραγωγής που εισάγονται στην Ελλάδα και κυρίως στην Θεσσαλία, λαθραία μέσω Τουρκίας και Βουλγαρίας, φυσικά χωρίς να ελεγχθούν απο τις αρμόδιες Υπηρεσίες για να εγκριθούν...
Ρεπορτάζ του Reuters κάνει λόγο για έκρηξη της παράνομης διακίνησης απαγορευμένων φυτοφαρμάκων από Βουλγαρία και Τουρκία, αλλά έχουν καταγραφεί περίπτώσεις και απο την Ιταλία.
Η χρήση παράνομων φυτοφαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκτιναχθεί – και η Ελλάδα είναι στην πρώτη γραμμή αυτής της σκιώδους αγοράς, μεταδίδει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters.
Σύμφωνα με την έρευνα του Reuters, το 14% των φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται σήμερα στις ευρωπαϊκές καλλιέργειες είναι παράνομα – ποσοστό που στη Θεσσαλία φτάνει ακόμη και το 25%, όπως αναφέρει η Ελληνική Ένωση Φυτοπροστασίας (ΕΣΥΦ).
Πιεζόμενοι από την οικονομική πίεση, την κλιματική αλλαγή και τις πληγές της κρίσης της περασμένης δεκαετίας, αρκετοί αγρότες στρέφονται σε προϊόντα «χωρίς ετικέτα» – φθηνότερα και, όπως λένε, πιο αποτελεσματικά. Όμως, όπως δείχνουν τα εργαστηριακά τεστ, οι ουσίες αυτές είναι απαγορευμένες στην ΕΕ εδώ και χρόνια λόγω κινδύνων για την υγεία και το περιβάλλον.
Η Europol κατέσχεσε 2.040 τόνους παράνομων φυτοφαρμάκων στην ΕΕ το 2022 – τετραπλάσια ποσότητα σε σχέση με το 2019. Ωστόσο, η πραγματική έκταση του φαινομένου είναι άγνωστη. Η διακίνηση παραπέμπει σε δομή οργανωμένου εγκλήματος, σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος της ΕΛ.ΑΣ., που μίλησε στο πρακτορείο.
Πώς φτάνουν στον θεσσαλικό κάμπο
Τα παράνομα σκευάσματα περνούν λαθραία από τη Βουλγαρία, κρυμμένα σε ρεζέρβες ή ακόμη και σε βάρκες που μεταφέρουν μετανάστες από την Τουρκία. Σε χωριά της Θεσσαλίας, αγρότες περιγράφουν πώς δίνουν παραγγελίες σε μεσάζοντες, πληρώνουν με μετρητά και καίνε τα άδεια μπουκάλια τη νύχτα για να εξαφανίσουν τα ίχνη.
Κάποιοι, όπως ο πρόεδρος αγροτικού συνεταιρισμού Γιώργος Ζήκος από την Αγιά, αρνούνται να τα χρησιμοποιήσουν. Άλλοι δηλώνουν πως δεν έχουν επιλογή: «Είναι άλλο να παρανομείς για να κερδίσεις και άλλο για να επιβιώσεις».
Ο Γιώργος Ποντίκας, πρόεδρος του ΕΣΥΦ, της ένωσης φυτοπροστασίας, απέρριψε τους ισχυρισμούς των αγροτών ότι τα φυτοφάρμακα ήταν ακριβά και αναποτελεσματικά. Είπε ότι οι αρχές δεν κάνουν αρκετά για να τιμωρήσουν τους παραβάτες του νόμου.
«Κάποιος που δηλητηριάζει τα τρόφιμά μας για να βγάλει κέρδος θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κακοποιός», δήλωσε ο Ποντίκας, ο οποίος είναι επίσης διευθύνων σύμβουλος του ελληνικού υποκαταστήματος του ελβετικού κολοσσού αγροχημικών Syngenta.
Χημική βόμβα χωρίς όνομα
Τα κατασχεμένα φυτοφάρμακα φτάνουν στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο στην Αθήνα. Πολλά φέρουν τουρκικές ή βουλγαρικές ετικέτες – ή απλώς καμία. Κάποια μιμούνται εγκεκριμένα σκευάσματα, αλλά περιέχουν τοξικές ή αγνώστου προελεύσεως ουσίες.
Το 2024 εντοπίστηκαν στην Ελλάδα περισσότερα από δώδεκα απαγορευμένα φυτοφάρμακα, μερικά από το 2009. Οι ουσίες αυτές συνδέονται με βλάβες σε ήπαρ, νεφρά και πνεύμονες ή θεωρούνται πιθανοί καρκινογόνοι.
Έχουν ανιχνευθεί σε ελαιόλαδο, ντομάτες, κεράσια, σταφύλια και πορτοκάλια, σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, που επικαλείται το Reuters.
Η υγεία στο περιθώριο
Στη Θεσσαλία, γιατροί παρατηρούν αύξηση αναπνευστικών παθήσεων. Η πανεπιστημιακή κλινική της Λάρισας συνέδεσε από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 τη χρήση φυτοφαρμάκων και το κάπνισμα με την εμφάνιση της Συνδυασμένης Πνευμονικής Ίνωσης και Εμφυσήματος (CPFE), μιας σπάνιας αλλά σοβαρής νόσου.
Παρά τον κίνδυνο, οι αγρότες δείχνουν να έχουν συμβιβαστεί.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλευρά της λέει ότι επιταχύνει τις εγκρίσεις νέων, ασφαλών ουσιών, αλλά η καταπολέμηση του λαθρεμπορίου επαφίεται στα κράτη μέλη.
Πώς φτάνουν στον θεσσαλικό κάμπο
Τα παράνομα σκευάσματα περνούν λαθραία από τη Βουλγαρία, κρυμμένα σε ρεζέρβες ή ακόμη και σε βάρκες που μεταφέρουν μετανάστες από την Τουρκία. Σε χωριά της Θεσσαλίας, αγρότες περιγράφουν πώς δίνουν παραγγελίες σε μεσάζοντες, πληρώνουν με μετρητά και καίνε τα άδεια μπουκάλια τη νύχτα για να εξαφανίσουν τα ίχνη.
Κάποιοι, όπως ο πρόεδρος αγροτικού συνεταιρισμού Γιώργος Ζήκος από την Αγιά, αρνούνται να τα χρησιμοποιήσουν. Άλλοι δηλώνουν πως δεν έχουν επιλογή: «Είναι άλλο να παρανομείς για να κερδίσεις και άλλο για να επιβιώσεις».
Ο Γιώργος Ποντίκας, πρόεδρος του ΕΣΥΦ, της ένωσης φυτοπροστασίας, απέρριψε τους ισχυρισμούς των αγροτών ότι τα φυτοφάρμακα ήταν ακριβά και αναποτελεσματικά. Είπε ότι οι αρχές δεν κάνουν αρκετά για να τιμωρήσουν τους παραβάτες του νόμου.
«Κάποιος που δηλητηριάζει τα τρόφιμά μας για να βγάλει κέρδος θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κακοποιός», δήλωσε ο Ποντίκας, ο οποίος είναι επίσης διευθύνων σύμβουλος του ελληνικού υποκαταστήματος του ελβετικού κολοσσού αγροχημικών Syngenta.
Χημική βόμβα χωρίς όνομα
Τα κατασχεμένα φυτοφάρμακα φτάνουν στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο στην Αθήνα. Πολλά φέρουν τουρκικές ή βουλγαρικές ετικέτες – ή απλώς καμία. Κάποια μιμούνται εγκεκριμένα σκευάσματα, αλλά περιέχουν τοξικές ή αγνώστου προελεύσεως ουσίες.
Το 2024 εντοπίστηκαν στην Ελλάδα περισσότερα από δώδεκα απαγορευμένα φυτοφάρμακα, μερικά από το 2009. Οι ουσίες αυτές συνδέονται με βλάβες σε ήπαρ, νεφρά και πνεύμονες ή θεωρούνται πιθανοί καρκινογόνοι.
Έχουν ανιχνευθεί σε ελαιόλαδο, ντομάτες, κεράσια, σταφύλια και πορτοκάλια, σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, που επικαλείται το Reuters.
Αγρότες στο βαμβακοπαραγωγό χωριό Μεταμόρφωση διηγήθηκαν ότι τα παλαιότερα, απαγορευμένα πλέον φυτοφάρμακα ήταν τόσο ισχυρά που τα πουλιά δεν πετούσαν πάνω από τα χωράφια τους μετά τον ψεκασμό. Τώρα, είπαν, εφαρμόζουν διπλάσια δόση από τη συνιστώμενη του νόμιμου προϊόντος.
Η υγεία στο περιθώριο
Στη Θεσσαλία, γιατροί παρατηρούν αύξηση αναπνευστικών παθήσεων. Η πανεπιστημιακή κλινική της Λάρισας συνέδεσε από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 τη χρήση φυτοφαρμάκων και το κάπνισμα με την εμφάνιση της Συνδυασμένης Πνευμονικής Ίνωσης και Εμφυσήματος (CPFE), μιας σπάνιας αλλά σοβαρής νόσου.
Παρά τον κίνδυνο, οι αγρότες δείχνουν να έχουν συμβιβαστεί.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλευρά της λέει ότι επιταχύνει τις εγκρίσεις νέων, ασφαλών ουσιών, αλλά η καταπολέμηση του λαθρεμπορίου επαφίεται στα κράτη μέλη.
Πηγή: Reuters