"Ενας λαός διαλύεται όταν χάνει τη μνήμη του» λέει ο Μίλαν Κούντερα. Ο τίτλος Σαουλίκο του βιβλίου είναι βέβαια συμβολικός. Το Σαουλίκο είναι τόπος της μνήμης όπου η ζωή έχει νόημα μόνο όταν χαίρεσαι να ζεις. Για να μη χαθεί όμως αυτό το αίσθημα, που ορίζει και την αξία της, οι άνθρωποι δεν πρέπει να ξεχνούν. Η μνήμη ωστόσο δεν είναι μόνο δική τους αλλά έχει συλλογικό περιεχόμενο και πρέπει να μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά. Και εδώ σημαδεύεται από τον αριθμό 115.365 που οι ναζιστές στο Αουσβιτς χάραξαν πάνω στο αριστερο μπράτσο του Ρόμπυ Βαρσάνο. "
--------------------------------
"Σαουλίκο ήταν το όνομα μιας παραλιακής ταβέρνας λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη. Κάθε Κυριακή (η αργία του Σαββάτου είχε καταργηθεί με νόμο το 1924 ως "εβραϊκή") ο Ρόμπυ Βαρσάνο πήγαινε εκεί, ως το 1940, με συγγενείς και φίλους για να διασκεδάσουν και να ακούσουν τη Βέμπο, που του άρεζε πολύ.
Ελευθερία είναι το όνομα μιας κεντρικής πλατείας στη Θεσσαλονίκη όπου ο Ρόμπυ είδε το 1942 όλους τους συγγενείς και φίλους να καταγράφονται σε λίστες ως φορείς μιας αρχαίας αρρώστιας. Στην ίδια πλατεία το 1957 αναγνώρισε τυχαία μέσα στο πλήθος τον "διαβολικό Μαξ", τον άνθρωπο που εφάρμοσε την "τελική λύση" σε όσους είχαν το στίγμα αυτής της αρρώστιας στη Θεσσαλονίκη.
Ο Ρόμπυ φώναξε την αστυνομία για να τον συλλάβει, όπως κι έγινε. Όμως η Γερμανία δεν θα δεχόταν τους Έλληνες μετανάστες και δε θα έδινε ένα δάνειο πολλών εκατομμυρίων αν δεν τον άφηναν ελεύθερο. Αλλά και η αγαπημένη του πόλη - η Θεσσαλονίκη- είχε πολλούς παρακρατικούς, καταδότες, αγιορείτες μοναχούς, εκβιαστές, μαυραγορίτες, παλικαράδες που είχαν κερδίσει πολλά ως συνεργάτες των ναζί.
Ο Ρόμπυ είχε χιλιάδες ιστορίες να διηγηθεί στους συμπολίτες του για όσους είδε να χάνονται στο Άουσβιτς. Αλλά το Σαουλίκο είχε εξαφανιστεί μαζί με τους θαμώνες του. Είχε μείνει μόνος με τον αριθμό 115.365, που δε θα σβηνόταν ποτέ από το αριστερό του μπράτσο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ελευθερία είναι το όνομα μιας κεντρικής πλατείας στη Θεσσαλονίκη όπου ο Ρόμπυ είδε το 1942 όλους τους συγγενείς και φίλους να καταγράφονται σε λίστες ως φορείς μιας αρχαίας αρρώστιας. Στην ίδια πλατεία το 1957 αναγνώρισε τυχαία μέσα στο πλήθος τον "διαβολικό Μαξ", τον άνθρωπο που εφάρμοσε την "τελική λύση" σε όσους είχαν το στίγμα αυτής της αρρώστιας στη Θεσσαλονίκη.
Ο Ρόμπυ φώναξε την αστυνομία για να τον συλλάβει, όπως κι έγινε. Όμως η Γερμανία δεν θα δεχόταν τους Έλληνες μετανάστες και δε θα έδινε ένα δάνειο πολλών εκατομμυρίων αν δεν τον άφηναν ελεύθερο. Αλλά και η αγαπημένη του πόλη - η Θεσσαλονίκη- είχε πολλούς παρακρατικούς, καταδότες, αγιορείτες μοναχούς, εκβιαστές, μαυραγορίτες, παλικαράδες που είχαν κερδίσει πολλά ως συνεργάτες των ναζί.
Ο Ρόμπυ είχε χιλιάδες ιστορίες να διηγηθεί στους συμπολίτες του για όσους είδε να χάνονται στο Άουσβιτς. Αλλά το Σαουλίκο είχε εξαφανιστεί μαζί με τους θαμώνες του. Είχε μείνει μόνος με τον αριθμό 115.365, που δε θα σβηνόταν ποτέ από το αριστερό του μπράτσο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
------------------------------------------------------------------------================================
"......Πρέπει ή δεν πρέπει να θυμόμαστε; Συντελεί η ιστορική μνήμη στην επούλωση των τραυμάτων ή μήπως τα κακοφορμίζει; Είχε δίκιο ο Νίτσε που θεωρούσε τη λήθη «υπέρτατη μορφή ευτυχίας» - την ίδια στιγμή που έγραφε ότι η ιστορική συνείδηση ξεχωρίζει τους ανθρώπους από τα ζώα; Η αυτοβιογραφική αφήγηση πολέμου «Σαουλίκο» των Πάνου Μπαΐλη
- Σάμμυ Βαρσάνο για «τον Εβραίο με αριθμό στο αριστερό μπράτσο 115365» δεν δίνει ξεκάθαρες απαντήσεις πάνω στα ερωτήματα. Δεν είναι αυτός ο στόχος του. Μέλημά του είναι να ταξιδέψει τον αναγνώστη σε εποχές, καταστάσεις, βιώματα ανθρώπων, οι οποίοι πάλεψαν για το αυτονόητο: τη ζωή και την υπόστασή τους. Και το πετυχαίνει απόλυτα.
Το μυθιστόρημα, βασισμένο σε δύο πραγματικές ιστορίες, ρέει αβίαστα. Ο ήρωάς του, ο Εβραίος (της Θεσσαλονίκης) Ρόμπι, παρασύρει όποιον βυθιστεί στις σελίδες του, στη ζωή του στη Θεσσαλονίκη, στο Αουσβιτς, αλλά και στην πλατεία Ελευθερίας όπου συνάντησε τον «διαβολικό Μαξ», τον άνθρωπο εκείνο που εφάρμοσε την «τελική λύση» σε όσους είχαν το «στίγμα» αυτής της «αρρώστιας» στη Θεσσαλονίκη....".
"ΕΘΝΟΣ"
