Με αγωνία αναμένεται η σημερινή ομιλία της Τζάνετ Γιέλεν, επικεφαλής της FED για το ύψος των επιτοκίων. Θα σταματήσει το φθηνό χρήμα που «κρατάει ζεστή» την οικονομία, αλλά «τιμωρεί» την αποταμίευση;
Ήδη από τον Μάιο η επικεφαλής της FED Τζάνετ Γιέλεν είχε αφήσει να εννοηθεί ότι θα ανεβάσει και πάλι το βασικό επιτόκιο, ενώ είχε προηγηθεί τον Δεκέμβριο, η πρώτη, μετά από πολλά χρόνια, άνοδος, την οποία μάλιστα οι αναλυτές αποκαλούσαν «τέλος εποχής» για τα μηδενικά επιτόκια και το φθηνό χρήμα. Στην τελευταία συνεδρίαση της Federal Reserve, τον Ιούλιο, η Γιέλεν δίστασε πάντως να αναλάβει πιο δραστικές πρωτοβουλίες και διατήρησε το βασικό επιτόκιο σε ένα εύρος διακύμανσης 0,25-0,50%.
Παρά την άνοδο του Δεκεμβρίου, τα αμερικανικά επιτόκια παραμένουν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα από το 2008, όταν άρχισε να εξαπλώνεται η χρηματοπιστωτική κρίση, που έγινε οικονομική κρίση. Τα δάνεια παραμένουν προσιτά, η εσωτερική ζήτηση ενισχύεται, η κατανάλωση ευνοείται. Την ίδια στιγμή ωστόσο «τιμωρούνται» οι καταθέτες και όσοι έχουν εναποθέσει σε ιδιωτικά επενδυτικά προϊόντα τις ελπίδες τους για μία καλύτερη σύνταξή. Η Τζάνετ Γιέλεν δεν έχει δώσει ακόμη σαφές στίγμα για τις προθέσεις της, γεγονός που προκαλεί κάποια αβεβαιότητα στις αγορές, εκτιμά ο χρηματιστής Πήτερ Τούχμαν. «Ακόμα και μέσα στην κεντρική τράπεζα υπάρχουν ετερόκλητες απόψεις. Θα πρέπει επιτέλους να καθήσουν σε ένα τραπέζι και να αποφασίσουν. Άλλος λέει ʻνα τα ανεβάσουμε τα επιτόκιαʼ, άλλος λέει ʻόχι, να τα κατεβάσουμεʼ. Η απόφαση για μία άνοδο των επιτοκίων θα έπρεπε να είναι πολύ απλή…»
Απλή «διαχείριση» αντί για «στρατηγική»;
Επιφυλάξεις στη Wall Street για τα μηδενικά επιτόκια
Πράγματι, οι ιθύνοντες της FED κάθονται επιτέλους σε ένα τραπέζι- και τί τραπέζι: στον επιβλητικό ξενώνα του Τζάκσον Χόουλ στην πολιτεία του Γουαιόμινγκ, με υπέροχη θέα στα Rocky Mountains. Αλλά η απόφαση δεν θα είναι καθόλου εύκολη. Για την Τζάνετ Γιέλεν η «πυξίδα» στην άσκηση νομισματικής πολιτικής είναι ο πληθωρισμός, αλλά μόνο σε συνάρτηση με το ποσοστό ανεργίας: εάν δηλαδή η απασχόληση κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα, αλλά ο πληθωρισμός φτάνει στο 2%, τότε, αλλά μόνο τότε, η αμερικανική οικονομία παραμένει αρκετά ισχυρή, ώστε να μην χρειάζεται την «τονωτική ένεση» του φθηνού χρήματος, θεωρεί η Γιέλεν. Πολλοί, και ιδιαίτερα οι «παίκτες» της Wall Street, δεν συμφωνούν με αυτήν την τακτική. Ο χρηματιστής Πήτερ Κόστα υποστηρίζει ότι τα στελέχη της FED «έχουν πλέον εξάρτηση από τα οικονομικά στοιχεία, αλλά τα στοιχεία αλλάζουν συνεχώς, κάθε μήνα. Πρέπει να υπάρχει μία στρατηγική πίσω από τα στοιχεία, αλλά δεν τη βλέπω. Κάνουν διαχείριση και υπερ-ανάλυση, αντί να εφαρμόζουν μία μακρόπνοη στρατηγική».
Κι όμως, στην πραγματικότητα η Wall Street έχει ωφεληθεί από το φθηνό χρήμα τα τελευταία χρόνια. Οι σημαντικοί χρηματιστηριακοί δείκτες έφτασαν σε επίπεδα-ρεκόρ γιατί πολλοί επενδυτές στρέφονται τα τελευταία χρόνια σε μετοχές, ελλείψει άλλων, πιο επικερδών εναλλακτικών λύσεων. Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν ότι μία άνοδος επιτοκίων θα προκαλούσε πραγματικό χάος στις αγορές, ίσως και να αποκάλυπτε μία χρηματιστηριακή φούσκα σε εξέλιξη. Για όλα αυτά τα- ασαφή και αντιφατικά μεταξύ τους- σενάρια, όλοι θα ήθελαν σήμερα από την Τζάνετ Γιέλεν μία αχτίδα φωτός. Θα την έχουν; Οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι, για μία ακόμα φορά, η αμερικανική κεντρική τράπεζα θα προτιμήσει να κρατήσει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα- τουλάχιστον μέχρι την επόμενη συνεδρίαση της FED τον Σεπτέμβριο.
Σοφί Σιμάνσκι / Γιάννης Παπαδημητρίου
