Ο Πάπας Φραγκίσκος συγκαλεί την Πέμπτη "σύνοδο κορυφής" για τα σκάνδαλα κακοποίησης και σεξουαλικής παρενόχλησης από ιερείς της καθολικής εκκλησίας. Ποιά ήταν τα κυριότερα περιστατικά που είδαν το φως της δημοσιότητας;
Είναι η πρώτη φορά που ο Ποντίφηκας συγκαλεί στο ανώτατο επίπεδο μία σύνοδο, η οποία εστιάζει αποκλειστικά στη διερεύνηση των σεξουαλικών σκανδάλων. Οι μέχρι στιγμής αντιδράσεις είναι θετικές και ενδεικτικές της βαρύτητας του θέματος. Ο κατάλογος των σκανδάλων είναι μακρύς και κάθε τόσο γίνονται γνωστά νέα κρούσματα. Πρόσφατα αποκαλύφθηκαν περιστατικά παρενόχλησης καλογριών από ιερείς, πιθανότατα σε γαλλικό μοναχικό τάγμα. Ποια ήταν όμως τα κυριότερα σκάνδαλα που έχουν γίνει γνωστά μέχρι σήμερα;
Στις ΗΠΑ ο αρχιεπίσκοπος της Ουάσιγκτον Θίοντορ Μακ Κάρικ έγινε ο πρώτος καρδινάλιος στη σύγχρονη ιστορία της καθολικής εκκλησίας, ο οποίος αποπέμπεται από το αξίωμά του λόγω σαξουαλικού σκανδάλου. Συγκεκριμένα, ο ηλικίας 88 ετών Μακ Κάρικ κατηγορήθηκε για κατάχρηση εξουσίας και σεξουαλική κακοποίηση εφήβων, αλλά και ενηλίκων. Φέρεται μάλιστα να έχει παρασύρει σε ανάρμοστες πράξεις πολλά από τα θύματά του στη διάρκεια της εξομολόγησης. Λίγο μετά την απομάκρυνσή του από την αρχιεπισκοπή ο Πάπας Φραγκίσκος τον απέπεμψε και από το σώμα της Εκκλησίας. Σήμερα ο 88χρονος Θίοντορ Μακ Κάρικ είναι ένας απλός λαϊκός. Το 2018 αναγκάστηκε να παραιτηθεί και ο διάδοχός του, ο οποίος, όπως όλα δείχνουν, γνώριζε τα σεξουαλικά σκάνδαλα, αλλά σιωπούσε. Αλλά ο Μακ Κάρικ δεν είναι παρά ένας από τους εκατοντάδες καθολικούς ιερείς που βαρύνονται με παρόμοιες κατηγορίες. Οι ειδικοί υπολογίζουν τα κρούσματα σε περισσότερα από 100.000. Μόνο στην πολιτεία της Πενσιλβάνια γίνεται λόγος για χιλιάδες περιστατικά, στα οποία εμπλέκονται τουλάχιστον 300 ιερείς.
Από τη Χιλή στην... Αυστραλία
Για πρώτη φορά ο Πάπας Φραγκίσκος συγκαλεί σύνοδο, στο ανώτατο δυνατό επίπεδο, για να διερευνήσει τα σεξουαλικά σκάνδαλα της καθολικής εκκλησίας
Στη Χιλή, σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης, η δικαιοσύνη διερευνά 148 περιπτώσεις πιθανής σεξουαλικής κακοποίησης. Τα θύματα υπολογίζονται σε περισσότερα από 250.Ο 77χρονος αρχιεπίσκοπος του Σαντιάγκο, Ρικάρντο Ετσάτι, κατηγορείται ότι ήταν ενήμερος για όλα, αλλά δεν παρενέβη. Ο ίδιος όχι μόνο αντικρούει τις αιτιάσεις, αλλά και ζητεί να τερματιστεί η δικαστική έρευνα. Η απάντηση των δικαστών ήταν ότι η έρευνα δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Σε μία περίπτωση μάλιστα τα ίχνη της κακοποίησης φτάνουν μέχρι τη Γερμανία: ο 85χρονος πρώην αρχιεπίσκοπος Φρανσίσκο Φοξ κατηγορείται ότι, το 2004, κατά τη διάρκεια της παραμονής του σε μοναστήρι του Σενστατ-Πάτρες της Ρηνανίας, παρενόχλησε έναν 17χρονο. Η υπόθεση δεν έφτασε στη δικαιοσύνη, αλλά τον περασμένο Οκτώβριο ο Πάπας Φραγκίσκος τον απομάκρυνε από το εκκλησιαστικό αξίωμά του. Πρόσφατα ο Φρανσίσκο Φοξ επέστρεψε στη Χιλή, για να λογοδοτήσει στη δικαιοσύνη.
Ακόμα και στη μακρινή Αυστραλία αναφέρονται τουλάχιστον 60.000 περιστατικά κακοποίησης, όχι μόνο σε εκκλησιαστικούς χώρους, αλλά και σε σχολεία ή γυμναστήρια. Ωστόσο μέχρι στιγμής δεν έχουν γίνει γνωστές περισσότερες πληροφορίες. Και αυτό γιατί οι αρμόδιες αρχές έχουν απαγορεύσει τη δημοσίευση πληροφοριών που συνδέονται με τα συγκεκριμένα ποινικά αδικήματα. Το σκεπτικό είναι ότι η δημοσιότητα θα μπορούσε να επηρεάσει την κρίση των ενόρκων. Δημοσιογράφοι που παραβιάζουν την απαγόρευση απειλούνται με ποινή φυλάκισης.
Συνεχή κρούσματα στην Ευρώπη
Κρούσματα κακοποίησης στο κολέγιο Canisius του Βερολίνου
Στη Γερμανία η ουσιαστική διερεύνηση άρχισε μετά τις αποκαλύψεις, στις οποίες προέβη ο ιερέας των Ιησουϊτών Κλάους Μέρτες το 2010, αποκαλύπτοντας σκάνδαλα δεκαετιών στο υψηλού κύρους κολέγιο Canisius του Βερολίνου. Το 2018 η Ιερά Σύνοδος της Καθολικής Εκκλησίας της Γερμανίας δημοσίευσε μία μελέτη, στην οποία καταγράφονται τουλάχιστον 3.600 κρούσματα κακοποίησης από συνολικά 1.670 ιερείς στην περίοδο 1946-2014. Πρόσφατα γερμανικό δικαστήριο καταδίκασε πρώην ιερέα για σεξουαλική κακοποίηση πέντε νεαρών. Ο ίδιος ιερέας είχε εκτίσει ποινή φυλάκισης λόγω εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας στην περίοδο 2003-2009. Από το 2008 εκκλησιαστικό δικαστήριο στην πόλη του Φράιμπουργκ τον είχε απομακρύνει από το αξίωμά του.
Στην Ιρλανδία οι πρώτες εικασίες για σεξουαλικά σκάνδαλα εντός της καθολικής εκκλησίας είχαν γίνει γνωστές από τα μέσα της δεκαετίας του ενενήντα. Το 2009 επιτροπή ερευνητών της ιρλανδικής κυβέρνησης δημοσίευσε σχετική μελέτη, την αποκαλούμενη «έκθεση Ράιαν», επισημαίνοντας ότι μικρά παιδιά αναγκάζονταν να διαβιούν σαν αιχμάλωτοι σε οργανώσεις της εκκλησίας. Κατά την επίσκεψή του στην Ιρλανδία, το 2018, ο Πάπας Φραγκίσκος παρακάλεσε τις οικογένειες των θυμάτων για συγχώρεση. Τέλος, στη Γαλλία τα σεξουαλικά σκάνδαλα χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1970. Τον Μάρτιο αναμένεται η δικαστική απόφαση για τον αρχιεπίσκοπο Φιλίπ Μπαρμπαρίν, ο οποίος μαζί με άλλους έξι ιερείς κατηγορείται για σεξουαλική παρενόχληση. Πάντως η αρμόδια εισαγγελία έχει ζητήσει την αθώωσή του, καθώς, όπως επισημαίνει, «μερικά από τα αδικήματα έχουν παραγραφεί, ενώ για τα υπόλοιπα δεν διαπιστώνεται ποινικά κολάσιμη πράξη». Σε πολλές χώρες το ζήτημα της παραγραφής δεν επιτρέπει την τιμωρία των φερόμενων ως δραστών. Μία καταδικαστική απόφαση από εκκλησιαστικό δικαστήριο θα ήταν βέβαια μία εναλλακτική λύση.
Τζένιφερ Βάγκνερ
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
