Η επιλογή του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ να γιορταστεί το Χρυσό Ιωβηλαίο από τον θάνατο του δικτάτορα Φράνκο προκαλεί την αναμενόμενη αντίδραση τόσο της Ακροδεξιάς, όσο και της αμήχανης Κεντροδεξιάς.
Ο Σάντσεθ θέλει να γιορτάσει τα «50 Χρόνια Ελευθερίας στην Ισπανία», αλλά σε κάποιους δεν αρέσει
Πριν από μια εβδομάδα ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, προσκάλεσε όλον τον πολιτικό κόσμο της χώρας στο Μουσείο της Βασίλισσας Σοφίας για να εγκαινιάσει μια σειρά περισσότερων από 100 εκδηλώσεων στη χώρα με τον γενικό τίτλο «50 Χρόνια Ελευθερίας».
«Πριν από πενήντα χρόνια, η Ισπανία άρχισε να βαδίζει προς την ελευθερία μέσα από τις στάχτες της τελευταίας δικτατορίας στη Δυτική Ευρώπη. Οι πατεράδες και οι μητέρες μας, οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, εμείς οι ίδιοι, καταφέραμε να οικοδομήσουμε μια από τις πιο ευημερούσες και πλήρεις δημοκρατίες στον πλανήτη: τη δημοκρατία που είμαστε σήμερα. Ας το γιορτάσουμε, και ας οικοδομήσουμε μαζί άλλα 50 χρόνια προόδου και ελευθερίας» υπογράμμισε στον χαιρετισμό του.
Αφορμή η επέτειος του θανάτου του δικτάτορα Φράνκο το 1975, που άνοιξε τον δρόμο για την πτώση του καθεστώτος του, και τις πρώτες ελεύθερες εκλογές περίπου ενάμιση χρόνο μετά, τον Ιούνιο του 1977.
Ο βαθιά ριζωμένος Φρανκισμός
Χρειάστηκε να φτάσει Φεβρουάριος του 2021 για να απομακρυνθεί το άγαλμα του Φράνκο από την πόλη Μελίγια
Αξίζει να το θυμάται αυτό κανείς για να καταλάβει όσα ακολούθησαν. Ο Φράνκο δεν έπεσε, απλώς πέθανε και οι διάδοχοί του μετά από τέσσερεις δεκαετίες δικτατορίας αποφάσισαν να αποχωρήσουν, αφού πρώτα διαπραγματεύτηκαν την ασυλία τους. Αυτό εξηγεί έως έναν βαθμό γιατί ο Φρανκισμός συνεχίζει να διατηρεί ρίζες στη χώρα. Κι αυτό είναι που ανησυχεί τον Σάντσεθ. Σε μια πρόσφατη έρευνα το 26% των νεαρών ανδρών στην Ισπανία δήλωνε ότι προτιμά ένα αυταρχικό από ένα δημοκρατικό καθεστώς.
«Οι αυταρχικές αξίες και τα αυταρχικά καθεστώτα προελαύνουν. Στην πραγματικότητα, τα αυταρχικά καθεστώτα εξαπλώνονται στον μισό κόσμο. Ο φασισμός που νομίσαμε ότι αφήσαμε πίσω μας είναι ήδη η τρίτη πολιτική δύναμη στην Ευρώπη».
Το VOX τον λατρεύει ακόμα
Οπαδοί της διαβόητης φασιστικής «Φάλαγγας» σε διαδήλωση τον Απρίλιο του 2023
Ωστόσο η πρωτοβουλία του Ισπανού σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργού δεν άρεσε στους πολιτικούς απογόνους του Φράνκο. Σε απάντησή του μέσα στη Βουλή ο βουλευτής του ακροδεξιού VOX Μανουέλ Μαρισκάλ χαρακτήρισε τις τέσσερεις δεκαετίες της χούντας «χρόνια προκοπής, προόδου και εθνικής συμφιλίωσης».
Σε παρεμφερές μήκος κύματος και η Κεντροδεξιά του Λαϊκού Κόμματος, που κατηγορεί τον Σάντσεθ ότι απλώς θέλει να αποστρέψει το βλέμμα από σύγχρονα προβλήματα, επενδύοντας σε διχαστική παρελθοντολογία. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός απάντησε φυσικά: «Δεν χρειάζεται να ανήκεις σε μια συγκεκριμένη ιδεολογία, ούτε αριστερά, ούτε κέντρο, ούτε δεξιά, για να κοιτάξεις πίσω με μεγάλη θλίψη, αλλά και με τρόμο, τα σκοτεινά χρόνια του Φρανκισμού και να φοβάσαι ότι αυτή η οπισθοδρόμηση θα επαναληφθεί».
Οι επιθέσεις Μασκ και ο αδιάφορος Φελίπε
Μάλιστα ο Σάντσεθ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην εισαγόμενη από τις ΗΠΑ υποστήριξη ακροδεξιών ιδεών, μιλώντας και για τη Γερμανία και τις προκλητικές παρεμβολές του Ίλον Μασκ: «Έχουμε τον πλουσιότερο άνθρωπο του πλανήτη, ο οποίος επιτίθεται ανοιχτά στους θεσμούς μας, υποδαυλίζει το μίσος και καλεί ανοιχτά σε υποστήριξη των κληρονόμων του ναζισμού στη Γερμανία στις επόμενες εκλογές που θα διεξαχθούν στην κυρίαρχη οικονομικά χώρα της Ευρώπης».
Όλα αυτά δεν δείχνουν πάντως να ανησυχούν ούτε και τον βασιλιά Φελίπε ΣΤ΄, ο οποίος προτίμησε να επικαλεστεί ανειλημμένες υποχρεώσεις και να μην αποδεχτεί την πρόσκληση να συμμετάσχει στην εναρκτήρια εκδήλωση. Προφανώς η ιστορική μνήμη δεν είναι στις προτεραιότητές του. Ειδικά τα πιο «γκρίζα» γεγονότα, όπως ο διορισμός του πατρός του, Χουάν Κάρλος, στο αξίωμα του διαδόχου το 1969 από τον ίδιο τον Φράνκο, που παρέκαμψε τον πατέρα του Ιωάννη, ο οποίος ήταν κατά του καθεστώτος.
Η ουσία είναι ότι η «αποφρανκοποίηση» της χώρας ήταν μια διαδικασία εξαιρετικά επιφανειακή, πρόχειρη και υποκριτική. Η προσπάθεια του Σάντσεθ για μια νέα κριτική αξιολόγηση του ισπανικού 20ού αιώνα διχάζει τους συμπατριώτες του ακριβώς για αυτόν τον λόγο.
Ο Σάντσεθ θέλει να γιορτάσει τα «50 Χρόνια Ελευθερίας στην Ισπανία», αλλά σε κάποιους δεν αρέσει
Πριν από μια εβδομάδα ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, προσκάλεσε όλον τον πολιτικό κόσμο της χώρας στο Μουσείο της Βασίλισσας Σοφίας για να εγκαινιάσει μια σειρά περισσότερων από 100 εκδηλώσεων στη χώρα με τον γενικό τίτλο «50 Χρόνια Ελευθερίας».
«Πριν από πενήντα χρόνια, η Ισπανία άρχισε να βαδίζει προς την ελευθερία μέσα από τις στάχτες της τελευταίας δικτατορίας στη Δυτική Ευρώπη. Οι πατεράδες και οι μητέρες μας, οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, εμείς οι ίδιοι, καταφέραμε να οικοδομήσουμε μια από τις πιο ευημερούσες και πλήρεις δημοκρατίες στον πλανήτη: τη δημοκρατία που είμαστε σήμερα. Ας το γιορτάσουμε, και ας οικοδομήσουμε μαζί άλλα 50 χρόνια προόδου και ελευθερίας» υπογράμμισε στον χαιρετισμό του.
Αφορμή η επέτειος του θανάτου του δικτάτορα Φράνκο το 1975, που άνοιξε τον δρόμο για την πτώση του καθεστώτος του, και τις πρώτες ελεύθερες εκλογές περίπου ενάμιση χρόνο μετά, τον Ιούνιο του 1977.
Ο βαθιά ριζωμένος Φρανκισμός
Χρειάστηκε να φτάσει Φεβρουάριος του 2021 για να απομακρυνθεί το άγαλμα του Φράνκο από την πόλη ΜελίγιαΑξίζει να το θυμάται αυτό κανείς για να καταλάβει όσα ακολούθησαν. Ο Φράνκο δεν έπεσε, απλώς πέθανε και οι διάδοχοί του μετά από τέσσερεις δεκαετίες δικτατορίας αποφάσισαν να αποχωρήσουν, αφού πρώτα διαπραγματεύτηκαν την ασυλία τους. Αυτό εξηγεί έως έναν βαθμό γιατί ο Φρανκισμός συνεχίζει να διατηρεί ρίζες στη χώρα. Κι αυτό είναι που ανησυχεί τον Σάντσεθ. Σε μια πρόσφατη έρευνα το 26% των νεαρών ανδρών στην Ισπανία δήλωνε ότι προτιμά ένα αυταρχικό από ένα δημοκρατικό καθεστώς.
«Οι αυταρχικές αξίες και τα αυταρχικά καθεστώτα προελαύνουν. Στην πραγματικότητα, τα αυταρχικά καθεστώτα εξαπλώνονται στον μισό κόσμο. Ο φασισμός που νομίσαμε ότι αφήσαμε πίσω μας είναι ήδη η τρίτη πολιτική δύναμη στην Ευρώπη».
Το VOX τον λατρεύει ακόμα
Οπαδοί της διαβόητης φασιστικής «Φάλαγγας» σε διαδήλωση τον Απρίλιο του 2023Ωστόσο η πρωτοβουλία του Ισπανού σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργού δεν άρεσε στους πολιτικούς απογόνους του Φράνκο. Σε απάντησή του μέσα στη Βουλή ο βουλευτής του ακροδεξιού VOX Μανουέλ Μαρισκάλ χαρακτήρισε τις τέσσερεις δεκαετίες της χούντας «χρόνια προκοπής, προόδου και εθνικής συμφιλίωσης».
Σε παρεμφερές μήκος κύματος και η Κεντροδεξιά του Λαϊκού Κόμματος, που κατηγορεί τον Σάντσεθ ότι απλώς θέλει να αποστρέψει το βλέμμα από σύγχρονα προβλήματα, επενδύοντας σε διχαστική παρελθοντολογία. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός απάντησε φυσικά: «Δεν χρειάζεται να ανήκεις σε μια συγκεκριμένη ιδεολογία, ούτε αριστερά, ούτε κέντρο, ούτε δεξιά, για να κοιτάξεις πίσω με μεγάλη θλίψη, αλλά και με τρόμο, τα σκοτεινά χρόνια του Φρανκισμού και να φοβάσαι ότι αυτή η οπισθοδρόμηση θα επαναληφθεί».
Οι επιθέσεις Μασκ και ο αδιάφορος Φελίπε
Μάλιστα ο Σάντσεθ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην εισαγόμενη από τις ΗΠΑ υποστήριξη ακροδεξιών ιδεών, μιλώντας και για τη Γερμανία και τις προκλητικές παρεμβολές του Ίλον Μασκ: «Έχουμε τον πλουσιότερο άνθρωπο του πλανήτη, ο οποίος επιτίθεται ανοιχτά στους θεσμούς μας, υποδαυλίζει το μίσος και καλεί ανοιχτά σε υποστήριξη των κληρονόμων του ναζισμού στη Γερμανία στις επόμενες εκλογές που θα διεξαχθούν στην κυρίαρχη οικονομικά χώρα της Ευρώπης».
Όλα αυτά δεν δείχνουν πάντως να ανησυχούν ούτε και τον βασιλιά Φελίπε ΣΤ΄, ο οποίος προτίμησε να επικαλεστεί ανειλημμένες υποχρεώσεις και να μην αποδεχτεί την πρόσκληση να συμμετάσχει στην εναρκτήρια εκδήλωση. Προφανώς η ιστορική μνήμη δεν είναι στις προτεραιότητές του. Ειδικά τα πιο «γκρίζα» γεγονότα, όπως ο διορισμός του πατρός του, Χουάν Κάρλος, στο αξίωμα του διαδόχου το 1969 από τον ίδιο τον Φράνκο, που παρέκαμψε τον πατέρα του Ιωάννη, ο οποίος ήταν κατά του καθεστώτος.
Η ουσία είναι ότι η «αποφρανκοποίηση» της χώρας ήταν μια διαδικασία εξαιρετικά επιφανειακή, πρόχειρη και υποκριτική. Η προσπάθεια του Σάντσεθ για μια νέα κριτική αξιολόγηση του ισπανικού 20ού αιώνα διχάζει τους συμπατριώτες του ακριβώς για αυτόν τον λόγο.
Κώστας Αργυρός
Tags
ΕΥΡΩΠΗ
